Σεπτέμβριος - Ὀκτώβριος 2015
«Φῶς Χριστοῦ»
ΔΙΜΗΝΙΑΙΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ
Ι . Ν. ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΟΥ ΕΝ ΒΟΥΝΕΝΟΙΣ
ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΟΝΙΤΣΗΣ, Τ.Κ. 30002, ΒΟΝΙΤΣΑ
Σεπτέμβριος - Ὀκτώβριος 2015, Ἔτος 5ο, Φύλλο 28ο.
· Τό Γενέσιο εἶναι ἑορτή λυτρωτική
Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ
Ἐλᾶτε ὅλα τά ἔθνη, κάθε ἀνθρώπινη γενιά, καί κάθε γλώσσα, καί κάθε ἡλικία, καί κάθε ἀξίωμα, νά γιορτάσουμε μέ ἀγαλλίαση τή γέννηση τῆς χαρᾶς ὅλου του κόσμου. Γιατί ἄν οἱ εἰδωλολάτρες τιμοῦσαν μέ κάθε τρόπο γεννήσεις θεῶν, μέ παραμύθια πού παίρνουν τό μυαλό καί σκοτεινιάζουν τήν ἀλήθεια, κι ἄν ἀκόμα προσφέροντας ὅ,τι εἶχαν καί δέν εἶχαν τιμοῦσαν γενέθλια βασιλιάδων, ποῦ τούς τυραννοῦσαν σ' ὅλη τους τή ζωή, πόσο περισσότερο πρέπει ἐμεῖς νά τιμοῦμε τή γέννηση τῆς Θεοτόκου, ποῦ μεταμόρφωσε ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος, ποῦ ἄλλαξε τή λύπη τῆς πρώτης μας μάνας, τῆς Εὕας, σέ χαρά; Ἐκείνη ἄκουσε τήν ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ: «Μέ πόνους νά γεννᾶς τά παιδιά σου». Αὐτή: «Χαρά σου, ὁλόχαρη». Ἐκείνη: «Στόν ἄνδρα σου ἡ ὑποταγή σου». Αὐτή: «Ὁ Κύριος μαζί σου». Τί ἄλλο λοιπόν ἀπό λόγο νά προσφέρουμε στή Μάνα τοῦ Λόγου; Ὅλη ἡ κτίση ἄς γιορτάσει μαζί μας κι ἄς δοξολογήσει τήν ἁγιασμένη γέννηση τῆς Παναγίας.
..... Σήμερα ἀνοίγονται οἱ πύλες τῆς στειρώσεως, καί παρουσιάζεται θεϊκή, παρθενική πύλη, πού ἀπό μέσα της θά περάσει καί θά μπεῖ στήν οἰκουμένη «σωματικά» ὁ Θεός, πού βρίσκεται πέρα ἀπ' ὅλα τά ὄντα, ὅπως λέει ὁ Παῦλος, ὁ ἀκροατής τῶν ἀνέκφραστων μυστικῶν.
...Σήμερα ἀπό τή γήινη φύση ἐφτίαξε οὐρανό πάνω στή γῆ, ἐκεῖνος πού ἄλλοτε παλιά ἔπηξε μέσα ἀπό τά νερά τό στερέωμα καί τό ἀνέβασε στά ὕψη..... Τό ἄναρχο φῶς, πού ἔχει τήν προαιώνια ὕπαρξή του ἀπό ἄναρχο φῶς, τό ἄϋλο καί ἀσώματο, παίρνει σῶμα ἀπό γυναίκα καί «σά νυμφίος βγαίνει ἀπό νυφική παστάδα», καί, μ' ὅλο πού εἶναι Θεός, γίνεται ἔπειτα ἄνθρωπος τῆς γής. Σά «γίγαντας» θά τρέξει μέ χαρά τό δρόμο τῆς δικῆς μας ζωῆς, καί μέσα ἀπό τά πάθη θά προχωρήσει γιά νά πεθάνει καί νά δέσει τόν ἰσχυρό, τό διάβολο, καί νά τοῦ ἁρπάξει τήν περιουσία, τήν ἀνθρώπινη φύση μας, καί νά ξαναφέρει στήν οὐράνια γῆ τό χαμένο πρόβατο.
...Σήμερα χτίζεται ἡ πύλη πούκοιτάει στήν Ἀνατολή, ἀπ' ὅπου ὁ Χριστός «θά μπεῖ καί θά βγεῖ», ἀφήνοντας τήν κλεισμένη· στήν πύλη αὐτή ὁ Χριστός εἶναι «ἡ πόρτα τῶν προβάτων». «Ἀνατολή» εἶναι τό ὄνομα Ἐκείνου, πού μᾶς ὁδήγησε κοντά στόν ἀρχιφωτο Πατέρα.
Σήμερα φύσηξαν χαρᾶς πνοές, προμηνύματα τῆς Χαρᾶς ὅλου του κόσμου. Ἄς χαμογελάει πάνω ὁ οὐρανός, κι ἄς πηδάει ἀπ' τή χαρά τῆς κάτω ἡ γῆ, ἄς πάλλεται ἡ θάλασσα τοῦ κόσμου. Μέσα τῆς γεννιέται τό στρείδι, πού μέ τήν ἀστραπή τοῦ Θεοῦ ἀπ' τά οὐράνια θά συλλάβει στά σπλάχνα του, καί θά γεννήσει τό πολύτιμο μαργαριτάρι, τό Χριστό. Ἀπ' αὐτό τό στρείδι θά βγεῖ ὁ «δοξασμένος βασιλιάς», ντυμένος τήν πορφύρα τῆς σάρκας, πού ἀφοῦ ἐπισκεφθεῖ τούς αἰχμαλώτους θά διακηρύξει τήν ἀπελευθέρωσή τους. Ἄς πηδάει ἀπ' τή χαρά της ἡ φύση· γεννιέται ἡ προβατίνα, πού ἀπ' αὐτήν ὁ τσοπάνης θά ντύσει τό πρόβατο, καί θά ξεσχίσει τό ροῦχο τῆς παλιᾶς θανατικῆς καταδίκης μας.
Ἄς χορεύουν οἱ παρθένες, ἀφοῦ γεννήθηκε ὅπως εἶπε ὁ Ἠσαΐας παρθένος, πού θά «συλλάβει στήν κοιλιά της καί θά γεννήσει γιό, πού θά τοῦ δώσουν τό ὄνομα Ἐμμανουήλ», πού σημαίνει «ὁ Θεός εἶναι μαζί μας». «Ὁ Θεός εἶναι μαζί μας», μάθετε τό καλά Νεστόριοι κι ἀναγνωρίστε τόν χαμό σας.
«Εἴν' ὁ Θεός μαζί μας»! Ὄχι ἄγγελος, ὄχι ἀπεσταλμένος, ἀλλά ὁ ἴδιος ὁ Κύριος θάρθει καί θά μᾶς σώσει.
....Σήμερα ὁ «γιός τοῦ μαραγκοῦ», ὁ παντεχνίτης Λόγος τοῦ Θεοῦ, πού χάρη σ' Αὐτόν ὁ Πατέρας ἐφτίαξε τά πάντα, ὁ δυνατός βραχίονας τοῦ μεγάλου Θεοῦ, ἔχοντας, μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα σά δάχτυλό του, ἀκονίσει τό στομωμένο σκεπάρνι τῆς φύσεως, ἐφτίαξε γιά τόν ἑαυτό τοῦ ἔμψυχη σκάλα, πού ἡ βάση τῆς στηρίζεται πάνω στή γῆ καί τό κεφάλι τῆς ἀκουμπάει στόν οὐρανό, πού πάνω της ἀναπαύεται ὁ Θεός, πού τόν τύπο τῆς ἀντίκρισε ὁ Ἰακώβ. Ἀπ' αὐτή ἀφοῦ κατέβηκε, χωρίς νά μετακινηθεῖ ἀπό τή θέση τοῦ ὁ Θεός, πιό σωστά ἀφοῦ ταπεινώθηκε, «φανερώθηκε πάνω στή γῆ» καί συναναστράφηκε μέ τούς ἀνθρώπους. Αὐτά ὅλα λοιπόν σημαίνουν ἡ κατάβαση, ἡ συγκαταβατική ταπείνωση, ἡ πολιτεία πάνω στή γῆ, τήν πιό βαθιά γνώση, πού δόθηκε στούς ἀνθρώπους τῆς γής. Πάνω στή γῆ στηρίχθηκε ἡ νοητή σκάλα, ἡ Παρθένος· γιατί γεννήθηκε ἀπό τή γῆ· καί ἡ κεφαλή τῆς φθάνει στόν οὐρανό. .... Σήμερα ἀρχίζει ἡ σωτηρία τοῦ κόσμου. «Δοξολογῆστε τόν Κύριο ὅλη ἡ γῆ, τραγουδῆστε καί χορέψτε καί παῖξτε τά ὄργανα»! Φωνάξτε δυνατά, φωνάξτε, μή φοβάστε, γιά χάρη μᾶς γεννήθηκε ἡ Μητέρα τοῦ Θεοῦ στήν ἅγια Προβατική Πύλη, ἀπ' ὅπου καταδέχθηκε νά γεννηθεῖ ὁ Ἀμνός τοῦ Θεοῦ πού πῆρε πάνω του τήν ἁμαρτία τοῦ κόσμου.
· Ἡ ἑορτή τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ
Τοῦ Σεβασμιωτάτου μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως κ. Ἰερεμίου
Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει μιά μεγάλη ἑορτή, για τήν ὁποία μᾶς προετοίμασε ἀπό καιρό. Τό ὅτι εἶναι μεγάλη ἡ ἑορτή αὐτή φαίνεται ὄχι μόνον ἀπό τά μεγάλα της προεόρτια, ἀλλά καί ἀπό τά ἑξῆς δύο: Πρῶτον, τήν ἡμέρα αὐτή, εἶναι ἀπόλυτος νηστεία, δηλαδή οὔτε λάδι. Τό Εὐαγγέλιο πού θά ἀκούσουμε μᾶς μεταθέτει στά γεγονότα τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς. Εἶναι σάν μεγάλη Παρασκευή ἡ ἑορτή τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Ἀπόλυτη νηστεία, ξαναλέγω, σ᾿ αὐτήν. Δεύτερον, στίς 14 Σεπτεμβρίου ἔχουμε τήν ἑορτή ἑνός μεγάλου Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας μας, τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Αὐτή τήν ἡμέρα κοιμήθηκε ὁ ἅγιος αὐτός Πατέρας καί χρυσός πραγματικά στόν θεολογικό του λόγο καί μάρτυρας τῆς Ἐκκλησίας μας γιά τούς διωγμούς του. Ἀλλά, γιά να μή σκεπάσει ἡ ἑορτή τοῦ Χρυσοστόμου τήν ἑορτή τοῦ Σταυροῦ, μετατέθηκε ἡ ἑορτή αὐτή στίς 13 Νοεμβρίου.
Εἶναι λοιπόν μεγάλη ἡ ἑορτή τοῦ Σταυροῦ καί ὄχι μόνο μεγάλη, ἀλλά καί παλαιά ἑορτή, ἀφοῦ σώζονται ὁμιλίες παλαιῶν Πατέρων γιά τήν ἑορτή αὐτή. Ὁ ἅγιος Χρυσόστομος, για παράδειγμα, ἔχει ὁμιλία στήν Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.
Θά σᾶς πῶ,ἀδελφοί μου χριστιανοί, μέ λίγα λόγια τό ἱστορικό τῆς ἑορτῆς. Ὁ Ἅγιος Κωνσταντῖνος ἔστειλε τήν μητέρα του Ἑλένη στά Ἰεροσόλυμα γιά νά προσκυνήσει τόν ζωοποιό Τάφο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί γιά νά ἐρευνήσει μέ σπουδή νά βρεῖ τόν Τίμιο Σταυρό Του. Εἶχε ἐντυπωσιαστεῖ πολύ ὁ ἅγιος Κωνσταντῖνος μέ τόν Τίμιο Σταυρό, γιατί αὐτό ἦταν τό σημεῖο, μέ τό ὁποῖο τόν κάλεσε ὁ Θεός στήν πίστη. Ὅπως ξέρουμε, ὅταν ὁ βασιλεύς Κωνσταντῖνος βάδιζε ἐναντίον τοῦ Μαξεντίου, γιά ἐνίσχυσή του στόν πόλεμο, μέρα μεσημέρι εἶδε θέαμα στόν οὐρανό. Εἶδε νά σημειώνεται μέ ἀστέρια ὁ Σταυρός καί γύρω ἀπό τόν Σταυρό να σημειώνονται, πάλι μέ ἀστέρια τά γράμματα «Ἐν τούτῳ νίκα». Καί ὁ βασιλιάς θαμπωθείς καί ἐντυπωσιασθείς ἀπό τό θέαμα πρόσταξε νά τοῦ κατασκευάσουν λάβαρο μέ Σταυρό ὅμοιο μέ ἐκεῖνον πού τοῦ παρουσιάστηκε στόν οὐρανό, γιά νά πηγαίνει μπροστά ἀπό τό στράτευμά του. Στόν ἀγώνα του ἐκεῖνον ὁ βασιλιάς Κωνσταντῖνος κέρδισε μεγάλη νίκη κατά τοῦ ἐχθροῦ του. Ἀπό τό θαῦμα δέ αὐτό κατενόησε τήν δύναμη τοῦ Σταυροῦ καί ἐννόησε ὅτι ὁ σταυρωθείς σ᾿ αὐτόν Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ἀληθινός Θεός. Ἔτσι λοιπόν ἔστειλε τήν μητέρα του Ἑλένη στά Ἰεροσόλυμα, γιά νά ἐρευνήσει καί νά βρεῖ τόν Τίμιο Σταυρό.
Ἡ ἁγία Ἑλένη μετά ἀπό ἔρευνα βρῆκε πραγματικά τόν Τίμιο Σταυρό τοῦ σταυρωθέντος Χριστοῦ. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι βρῆκε τρεῖς σταυρούς. Ἦταν καί οἱ δύο σταυροί τῶν δύο ληστῶν πού σταυρώθηκαν μαζί μέ τόν Χριστό. Καί ἡ βασιλομήτωρ βρισκόταν σε ἀπορία ποιός ἀπό τούς τρεῖς εἶναι ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου. Ἀλλά ἔγινε θαῦμα. Μέ τόν πραγματικό Σταυρό τοῦ Χριστοῦ ἄγγιξαν τό πεθαμένο σῶμα μιᾶς χήρας γυναίκας καί ἡ γυναίκα ἀναστήθηκε· ἐνῶ δέν συνέβη αὐτό,ὅταν τό νεκρό σῶμα τῆς γυναίκας τό ἄγγιξαν οἱ δύο ἄλλοι σταυροί. Βρέθηκε λοιπόν ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ στά Ἰεροσόλυμα καί ἡ ἁγία Ἑλένη μαζί μέ ὅλη τήν σύγκλητο τῶν ἀρχόντων Τόν προσκύνησαν μέ πολλή εὐλάβεια καί πίστη. Ἔπειτα παρέδωσαν τόν εὑρεθέντα Σταυρό τοῦ Κυρίου στόν Πατριάρχη Μακάριο. Ὁ Πατριάρχης ἤθελε ὅλοι οἱ χριστιανοί νά δοῦν τόν Τίμιο Σταυρό καί νά τούς εὐλογήσει μ᾿ Αὐτόν. Βρῆκε μία τέτοια μέρα, πού ἦταν πλῆθος χριστιανῶν στά Ἰεροσόλυμα,καί τότε ἀνέβηκε στον ἄμβωνα τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ καί σήκωσε ψηλά μέ τά δυό του χέρια τόν Τίμιο Σταυρό, γιά νά τόν δοῦν οἱ κάτω εὑρισκόμενοι χριστιανοί καί τούς εὐλόγησε μ᾿ Αὐτόν. Καί ὅταν, ἀδελφοί μου, ὁ λαός εἶδε γιά πρώτη φορά ὑψούμενο τόν Τίμιο Σταυρό φώναζε μέσα ἀπό τήν καρδιά του τό «Κύριε ἐλέησον».Ἀπό τότε καθορίστηκε ἀπό την Ἐκκλησία μας ἡ ἑορτή τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ γιά τήν δόξα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ πού σταυρώθηκε σ᾿ Αὐτόν.
Πότε ἔγινε ἡ εὕρεσις τοῦ Τιμίου Σταυροῦ γιά τήν ὁποία σᾶς μίλησα, ἀδελφοί μου χριστιανοί; Ἔγινε στίς 6 Μαρτίου. Ἀλλά, γιατί δέν τήν ἑορτάζουμε τήν 6η Μαρτίου ὡς εὕρεση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ; Ὁ μήνας Μάρτιος, χριστιανοί μου, πέφτει τήν Τεσσαρακοστή, ἀλλά τήν Τεσσαρακοστή δέν ἐπιτρέπεται Θεία Λειτουργία παρά μόνο τήν Κυριακή ἤ καί τό Σάββατο. Ἔτσι λοιπόν ἡ Ἐκκλησία μας, ἀντί γιά τήν 6η Μαρτίου καθόρισε τήν Γ/ Κυριακή τῶν Νηστειῶν νά προσκυνοῦμε τόν Τίμιο Σταυρό καί τήν Κυριακή αὐτή τήν λέμε Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως. Ἀλλά πῶς φτάσαμε καί ἑορτάζουμε τήν Ὕψωση στίς14 Σεπτεμβρίου; Ἡ ἁγιολογική ἔρευνα ἔχει ἀποδείξει ὅτι, ἐνῶ ἡ εὕρεση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἔγινε πραγματικά στίς 6 Μαρτίου, ἡ Ὕψωσή Του ὅμως ἀπό τόν Πατριάρχη, γιά νά Τόν δεῖ ὁ λαός, ὅπως σᾶς εἶπα παραπάνω, ἔγινε στίς 14 Σεπτεμβρίου. Γιατί τότε συγκεντρώνονταν στά Ἰεροσόλυμα πολλοί χριστιανοί ἀπ᾿ ὅλη τήν ὑφήλιο, γιά τήν μεγάλη ἑορτή τῶν Ἐγκαινίων τοῦ Ἱ. Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἑορτή αὐτή τῶν Ἐγκαινίων γινόταν στίς 13 Σεπτεμβρίου· καί τήν δεύτερη ἡμέρα τῆς ἑορτῆς, δηλαδή τήν 14η Σεπτεμβρίου, ἔκανε ὁ Πατριάρχης τήν Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ,πού εἶχε ὅμως εὑρεθεῖ, ὅπως εἴπαμε, ἀπό τήν ἁγία Ἑλένη τήν 6η Μαρτίου. Ἐπειδή δέ ἡ Ὕψωση τοῦ Σταυροῦ ἔγινε σέ χριστιανούς συγκεντρωμένους ἀπό διάφορα μέρη τοῦ κόσμου,γι᾿ αὐτό καί τήν ἑορτή τήν λέμε Παγκόσμια Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Ἔκτοτε καθορίστηκε ἡ 14η Σεπτεμβρίου ὡς ἡμέρα Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.
Χριστιανοί μου, νά τιμοῦμε τόν Τίμιο Σταυρό καί νά σταυρώνουμε μ᾿ αὐτόν τό σῶμα μας, τό σπίτι μας καί ὅλα τά πράγματά μας, πού βάζουμε σ᾿ αὐτό. Καί ἰδιαίτερα νά μάθετε τά μικρά σας παιδιά, προτοῦ νά κοιμηθοῦν τό βράδυ νά σταυρώνουν μέ τά τρία δάκτυλα ἑνωμένα τρεῖς φορές τό μαξιλάρι τους λέγοντας:«Εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, Ἀμήν». Αὐτήν τήν ὡραία πράξη καί συνήθεια νά τήν κάνετε καί σεῖς οἱ μεγάλοι.
· Πατερικὴ Σοφία
Λόγος εἰς τὀ Γενέθλιον τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί Ἀειπαρθένου Μαρίας
Ἁγίου Λουκᾶ, ἀρχιεπισκόπου Κριμαίας
Ἡ συντριπτική πλειοψηφία τῶν ἀνθρώπων, ἑκατομμύρια καί δισεκατομμύρια ἄνθρωποι, εἶναι ἄνθρωποι κοινοί, τούς ὁποίους ἡ Ἁγία Γραφή ὀνομάζει «λαόν τῆς γής» (Δ' Βάσ. 15, 5). Γιατί τούς ὀνομάζει ἔτσι; Γιατί αὐτοί μοιάζουν μέ γκρίζο χορτάρι ἤ μέ χαμόκλαδα. Δέν ἔχουν στή ζωή τούς κάποιους ἀνώτερους σκοπούς καί ἐπιδιώξεις, ὁ νοῦς τούς εἶναι πολύ ἐπιπόλαιος καί ἀσχολεῖται μόνο μέ τίς βιοτικές μέριμνες, τά γήινα ἀγαθά
καί τά καθημερινά προβλήματα.
Ἀλλά ὅπως στούς λόφους καί στά βουνά, πού εἶναι σκεπασμένα μέ χόρτα καί χαμόκλαδα, φυτρώνουν κάπου κάπου μεγάλοι κέδροι καί τεράστιες βελανιδιές, ἔτσι καί μεταξύ του λαοῦ τῆς γής ἀναδεικνύει Κύριος ὁ Θεός κάποιους ἀνθρώπους πολύ μεγάλους, οἱ ὁποῖοι ἔχουν ὑψηλή διάνοια, σκέψη πολύ βαθιά καί ὁ λόγος τούς ἔχει μεγάλη δύναμη. Ἔχουν θέληση πολύ ἰσχυρή καί κατέχουν ὅλη τήν ἐπιστημονική γνώση. Τέτοιοι ἄνθρωποι δημιουργοῦν μία νέα πιό τέλεια ζωή καί ἀλλάζουν τίς σχέσεις μεταξύ τῶν κρατῶν καί τῶν λαῶν.Αὐτό βέβαια εἶναι πολύ σημαντικό, ἀλλά ἀσύγκριτα πιό σημαντικές εἶναι ἐκεῖνες οἱ ριζικές ἀλλαγές, τίς ὁποῖες πραγματοποιεῖ ὁ Θεός μέσω τῶν πιό μεγάλων ἀνθρώπων, μέσω τῶν μεγάλων ἀσκητῶν τῆς εὐσέβειας καί τῆς δικαιοσύνης, μέσω τῶν μεγάλων ἱεραρχῶν, τῶν θαυματουργῶν καί τῶν ὁσίων. Στά ἔργα τῶν μεγάλων φιλοσόφων ὑπάρχουν πολλές ἀντιφάσεις καί συχνά οἱ ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι νομίζουν ὅτι μποροῦν σ' αὐτούς νά βροῦν ἀπάντηση σέ μία παμπάλαια ἐρώτηση: «τί εἶναι ἡ ἀλήθεια», ἀπογοητεύονται. Ἡ ἱστορία τῆς ἐπιστήμης γνωρίζει πολλές περιπτώσεις ὅταν οἱ ἐπιστημονικές θεωρίες, οἱ ὁποῖες θεωροῦνταν ἀσάλευτες, ἔχαναν τή σπουδαιότητά τους μπροστά στά νέα ἐπιτεύγματα τῆς ἐπιστήμης.
Ἀλλά ἐντελῶς διαφορετικά εἶναι τά πράγματα στήν περιοχή τοῦ πνεύματος, στήν περιοχή τῆς ἀνώτατης θεολογικῆς γνώσης. Ἐκεῖ ὅλα εἶναι ἀπαρασάλευτα καί αἰώνια. Πρίν λίγο καιρό γιορτάζαμε τήν ἡμέρα τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου τοῦ Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ τοῦ Κυρίου Ἰωάννου, γιά τόν ὁποῖο ὁ Κύριός μας ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶπε, ὅτι μεταξύ τῶν γεννηθέντων ἀπό τίς γυναῖκες δέν ἐμφανίστηκε μεγαλύτερος ἀπό αὐτόν. Ἔτσι ὁ Κύριος τόν τοποθέτησε πιό πάνω ἀπό ὅλους τους σπουδαίους ἐπιστήμονες, τούς φιλοσόφους καί τούς καλλιτέχνες. Αὐτόν, πού ὑπῆρχε σέ μέγιστο βαθμό φορέας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί διάκονος τῆς ἀνώτατης ἀλήθειας, τόν ἀνέδειξε ἐνώπιον ὅλης της ἀνθρωπότητας ὡς τόν πιό ἄξιο ἄνθρωπο.
Πρίν λίγο καιρό, τήν ἡμέρα τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, σᾶς ἔλεγα γιά τό γεγονός ὅτι ὁ Κύριος καί ὁ Θεός μας ὁ Ἰησοῦς Χριστός τοποθέτησε τόν Πρόδρομο Τοῦ πάνω ἀπό ὅλους τους γεννηθέντας ἀπό τίς γυναῖκες, δέν ἄφορα τήν Ὑπεραγία Παρθένο Μαρία, ἐπειδή αὐτή βρίσκεται πάνω ἀκόμα καί ἀπό τά Χερουβείμ καί τά Σεραφείμ.
Ἄν τήν γενέθλια ἡμέρα τῶν μεγάλων ἀνθρώπων τήν τιμοῦμε καί τήν γιορτάζουμε μέ πολύ σεβασμό, τότε μέ ποιά χαρά πρέπει νά πανηγυρίζουμε σήμερα, τιμώντας τήν γενέθλια ἡμέρα Ἐκείνης, ἀπό τήν ὁποία ἔλαμψε ὁ Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης, ὁ Κύριος καί Θεός μας ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Ὁποῖος ἀπό αὐτή ἔλαβε τήν ἀνθρώπινη σάρκα. Στό ἀπολυτίκιο τῆς μεγάλης αὐτῆς γιορτῆς ἀκοῦμε τά θαυμάσια λόγια: «Ἡ Γέννησίς σου Θεοτόκε, χαράν ἐμήνυσε πάση τή οἰκουμένη...». Για ὅλη τήν οἰκουμένη, ὄχι μόνο γιά τό ἀνθρώπινο γένος, ἀλλά καί γιά τόν κόσμο τόν ἀόρατο, γιά τόν κόσμο τῶν ἀγγέλων ἔλαμψε σήμερα ἡ μεγάλη χαρά. Πάνω, λοιπόν, ἀπό ὅλους τους μεγάλους ἀνθρώπους, πάνω ἀκόμα καί ἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο, πάνω ἀπό τούς Ἀρχαγγέλους καί τούς Ἀγγέλους τοποθέτησε Κύριος ὁ Θεός τήν Ὑπεραγία Ἄχραντο Παρθένο Μαρία. Καί βεβαίως δικαίως τῆς ἔδωσε αὐτή τήν θέση, ἐπειδή σ' αὐτήν ἐσκήνωσε τό Ἅγιο Πνεῦμα, γιά νά γίνει αὐτή γήινη Μητέρα τοῦ Προαιώνιου Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ Κυρίου μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τό Πανάγιο Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ἔκανε τήν καρδιά τῆς Μαρίας σέ ἀσύγκριτο βαθμό πιό καθαρή ἀπό τήν καρδιά ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Τήν καθαρότητα τῆς καρδιᾶς τήν θεωρεῖ ὁ Κύριός μας ὁ Ἰησοῦς Χριστός τό πιό σημαντικό ἀπό ὅλα τά ἄλλα, γι' αὐτό καί εἶπε στούς μακαρισμούς: «μακάριοι οἱ καθαροί τή καρδία, ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται» (Μάτθ. 5, 8). Ἡ ἀδιάλειπτη κοινωνία μέ τόν Θεό, ἡ θεωρία τοῦ προσώπου Τοῦ εἶναι ἡ μεγαλύτερη ἀνταμοιβή, πού ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός ὑπόσχεται σ' αὐτούς πού τηροῦν τίς ἐννέα αὐτές ἐντολές, πού τίς ὀνομάζουμε μακαρισμούς.
Ἄς θυμηθοῦμε τί λέει ὁ Σωτήρας μας γιά τήν ἀνθρώπινη καρδιά. Ὁ λόγος Τοῦ μᾶς ἐξηγεῖ γιατί Αὐτός ἐκτιμᾶ τόσο πολύ τήν καθαρότητα τῆς καρδιᾶς. Εἶπε ὁ Κύριος: «Ἔσωθεν γάρ ἐκ τῆς καρδίας τῶν ἀνθρώπων οἱ διαλογισμοί οἱ κακοί ἐκπορεύονται, μοιχεῖαι, πορνεῖαι, φόνοι, κλοπαί, πλεονεξίαι, πονηρίαι, δόλος, ἀσέλγεια, ὀφθαλμός πονηρός, βλασφημία, ὑπερηφανία, ἀφροσύνη΄ πάντα ταῦτα τά πονηρά ἔσωθεν ἐκπορεύεται καί κοινοί τόν ἀνθρώπων» (Μκ. 7, 21-23). Ἄν ἔτσι εἶναι τά πράγματα καί ἄν, σύμφωνα μέ τό λόγο τοῦ Χριστοῦ, οἱ ρίζες τοῦ κακοῦ βρίσκονται στήν ἀνθρώπινη καρδιά, τότε σίγουρα ἀπό τήν ἴδια τήν καρδιά ἐκπορεύονται καί ὅλοι οἱ καλοί καί καθαροί λογισμοί καί πράξεις. Ἐπειδή ἡ καρδιά εἶναι τό κέντρο τῆς ἀγάπης καί ἡ ἀγάπη εἶναι πλήρωμα ὅλου του νόμου.
Ἡ καρδιά τῆς Ὑπεραγίας καί Ἀχράντου Παρθένου Μαρίας σκορποῦσε τό φῶς τῆς ἐξαιρετικῆς καθαρότητας καί ἀγάπης ὄχι μόνο στόν γήινο κόσμο. Ἡ ἡμέρα τῆς λαμπροφόρου γεννήσεως της «χαράν ἐμήνυσε πάση τή οἰκουμένη», σέ ὅλο τόν κόσμο τῶν ἀσωμάτων δυνάμεων.
Νά φυλᾶμε καί ἐμεῖς, ἀδελφοί μου καί ἀδελφές, στίς καρδιές μας τή χαρά τῆς λαμπροφόρας καί μακάριας ἡμέρας τῆς γεννήσεώς της. Ἄς προσπαθήσουμε μέ ὅλες τίς δυνάμεις μας νά κρατᾶμε πάντοτε τήν καρδιά μᾶς καθαρή, γιά νά εἴμαστε ἄξιοί της ἀγάπης τῆς Παναγίας, ἡ ὁποία πάντα πρεσβεύει γιά μᾶς ἐνώπιόν του Υἱοῦ τῆς τοῦ Κυρίου μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ, στόν Ὁποῖο, μαζί μέ τόν Ἄναρχο Πατέρα καί τό Πανάγιο Πνεῦμα, ἀνήκει δόξα, τιμή καί προσκύνηση εἰς τούς αἰώνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Ἀπό τό «ΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΕΣ Ἅ΄», Ἐκδόσεις «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ»
· Διδάγματα ἀπὸ τὸ Γεροντικὸ
Α) Ποιὰ ἀπ᾿ ὅλες τὶς ἀρετὲς εἶναι μεγαλύτερη, πάτερ;» Καὶ ὁ Γέροντας εἶπε:
«Σκέφτομαι ὅτι ὅπως ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι ἡ χειρότερη ἀπ᾿ ὅλες τὶς ἁμαρτίες, ἀφοῦ κι ἀπὸ τὸν οὐρανὸ ἔριξε κάποιους, ἀντίστοιχα καὶ ἡ ταπεινοφροσύνη ἔχει τὴ δύναμη καὶ ἀπ᾿ αὐτὰ τὰ ἀπύθμενα βάθη νὰ ἀνεβάσει πάνω τὸν ἄνθρωπο, ἔστω κι ἂν ἔχει ἁμαρτήσει ὅσο καὶ ὁ διάβολος. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ Κύριος μακαρίζει αὐτοὺς ποὺ ἔχουν ταπεινὸ φρόνημα».
Β) Αὐτὸς ποὺ ἔχει ταπείνωση δὲν ἔχει γλῶσσα νὰ πεῖ σὲ κάποιον ὅτι εἶναι ἀμελὴς ἢ νὰ ἀντιμιλήσει σ᾿ ἐκεῖνον ὁ ὁποῖος τὸν ταλαιπωρεῖ, οὔτε ἔχει μάτια νὰ δεῖ ἢ νὰ ἀντιληφθεῖ ἄλλου ἀνθρώπου ἐλαττώματα, οὔτε αὐτιὰ ν᾿ ἀκούσει πράγματα ποὺ δὲν ὠφελοῦν τὴν ψυχή του. Στόμα δὲν ἔχει νὰ φανερώσει ἐλαττώματα κάποιου ἢ νὰ θλίψει κάποιον μὲ τὰ λόγια του οὔτε ἔχει ἐνδιαφέροντα μὲ κάποιον ἐκτὸς τῶν δικῶν του ἁμαρτημάτων. Ἀντίθετα, εἶναι εἰρηνικὸς πρὸς ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, γιατὶ αὐτὸ εἶναι ἐντολὴ τοῦ Κυρίου καὶ ὄχι γιατὶ χαρίζεται κάποια ἄλλη ἀδυναμία.
· Ἀπὸ τὴν ὑμνολογία τῆς περιόδου
Σῶσον, Κύριε, τόν λαόν Σου καί εὐλόγησον τήν κληρονομίαν Σου, νίκας τοῖς βασιλεύσι κατά βαρβάρων δωρούμενος καί τό σόν φυλάττων, διά τοῦ Σταυροῦ Σου, πολίτευμα.
Στό τροπάριο αὐτό γίνεται λόγος γιά τό ὅτι ὁ λαός ἀνήκει στόν Θεό: «Σῶσον Κύριε τόν λαόν Σου καί εὐλόγησον τήν κληρονομίαν Σου». Ἑπομένως, ὁ λαός δέν ἀνήκει στούς ἄρχοντας, οἱ ὁποῖοι δέν ἔχουν τό δικαίωμα νά τόν διευθύνουν ὡς δικό τους κτῆμα, ἀνεξάρτητα ἀπό τόν Θεό.
Κληρονομία εἶναι ἡ Ἐκκλησία, ἡ μία, ἁγία, καθολική καί ἀποστολική, πού κρατᾶ ἀμετάβλητα καί ἀδιάλειπτα τήν διαδοχή, τήν διδασκαλία καί τά χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Ἡ φράση "νίκας τοῖς βασιλεύσιν" ἐννοιολογικά ἀναφέρεται στούς ἄρχοντας πού ἡγοῦνται τοῦ λαοῦ. Βέβαια γιά λόγους ποιμαντικούς, ἀκριβῶς ἐπειδή ἔχει ταλαιπωρηθῆ ὁ ἑλληνικός λαός ἀπό παρεμβάσεις στά ἐνδότερά της ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς καί τῆς λατρείας, μπορεῖ νά γίνη ἀλλαγή κυρίως στό συγκεκριμένο τροπάριο, ἐπειδή ψάλλεται σέ κάθε ἁγιασμό, μέ τήν φράση "νίκας τοῖς εὐσεβέσι".
Ἔπειτα, γίνεται λόγος γιά τό πολίτευμα τοῦ Κράτους πού προστατεύεται ἀπό τόν Σταυρό: «καί τό σόν φυλάττων διά τοῦ σταυροῦ Σου πολίτευμα». Πρόκειται γιά ἕνα πολίτευμα πού στηρίζεται στόν ἀποκαλυπτικό λόγο τοῦ Θεοῦ, στό πολίτευμα τοῦ Σταυροῦ, δηλαδή στήν ἀγάπη ὡς ὑπέρβαση τῆς φιλαυτίας. Καί τό ἐρώτημα τίθεται καυτό: Τό σύγχρονο πολίτευμα ἐμπνέεται ἀπό τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, δηλαδή ἀπό τόν ἀγώνα ὑπερβάσεως τοῦ ἀτομικισμοῦ καί τῆς ἀτομοκρατίας, ἤ εἶναι ἕνα πολίτευμα ἀτομικῆς εὐδαιμονίας καί ἠδονοκρατίας μέ τίς ποικίλες μορφές της;
Ἀκόμη στό τροπάριο αὐτό γίνεται λόγος γιά βαρβάρους: «κατά βαρβάρων δωρούμενος». Ποιοί εἶναι αὐτοί οἱ βάρβαροι; Τό τροπάριο αὐτό θέτει ἕναν βαθύ πολιτειακό προβληματισμό πού δέν συνδέεται μέ τήν ἐξωτερική μορφή τοῦ πολιτεύματος, ἀλλά μέ τόν τρόπο ζωῆς καί πολιτείας τόσο τῶν ἀρχόντων ὅσο καί τῶν ἀρχομένων.
· Ἕνας ἄγνωστος Ἅγιος
Ὁ Ἅγιος Μαλαχίας ὁ Νέος Ὁσιομάρτυρας
Ἦταν γιὸς ἱερέα ἀπὸ τὴ Ρόδο.
Κάποτε πῆγε στὰ Ἱεροσόλυμα καὶ συκοφαντήθηκε ἀπὸ τοὺς Τούρκους ὅτι ἔβρισε τὸν Μωάμεθ. Ἀμέσως συνελλήφθη καὶ ὁδηγήθηκε στὶς ἀρχές, ποὺ τὸν ἐκβίαζαν νὰ ἐξωμόσει. Ὁ Μαλαχίας ἔδειξε μεγάλο θάρρος, μὲ τὸ ὁποῖο ἐξήγειρε τὴν ὀργὴ τῶν Τούρκων, οἱ ὁποῖοι ἀφοῦ τὸν μαστίγωσαν, τρύπησαν τοὺς ἀστραγάλους του καὶ τὸν ἔδεσαν πίσω ἀπὸ ἕνα ἄγριοἄλογο.
Μετὰ ἀπὸ μία σειρὰ φρικτῶν βασανιστηρίων, ὁδηγήθηκε ὁ μάρτυρας ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη, ὅπου σουβλίστηκε καὶ κάηκε πάνω σὲ ἀναμμένη φωτιά.Ἔτσι παρέδωσε τὴν Ἁγία του ψυχὴ στὶς 29 Σεπτεμβρίου 1500 μ.Χ.