Πὼς μπορῶ νὰ ζήσω τὸν «Εὐαγγελισμὸ τῆς Θεοτόκου»;

Συντάκτης π. Ἰάκωβος Κανάκης 

 

    Μέσα στὴν ἀτμόσφαιρα τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ποὺ εἶναι πένθιμη, ἔχουμε πάντοτε τὴν ἑορτὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Παναγίας, ἡ ὁποία εἶναι πηγὴ μεγάλης χαρᾶς. Εἶναι ἡ ἀρχὴ τῆς ἀναγέννησης ὅλου τοῦ κόσμου, τῆς κτίσης καὶ τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι τὸ γεγονὸς μιᾶς καινούργιας ἀρχῆς, τὴν ὁποία κάνει ὁ Χριστὸς γιατί δὲν μποροῦσε νὰ ἀφήσει τὸ ἀνθρώπινο γένος μας, τὰ πλάσματά του, νὰ βρίσκονται στὴν πτώση, στὴν φθορὰ καὶ στὸν θάνατο. Μὲ τὸν Εὐαγγελισμὸ τῆς Θεοτόκου, ὁ θάνατος «μετροῦσε ἀνάποδα». Δὲν θὰ εἶναι ὑπερβολὴ νὰ εἰπωθεῖ, ὅτι μὲ τὴν συνέργεια τῆς Παναγίας νὰ γεννήσει τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ «κυοφορήθηκε» ἡ Ἀνάσταση. Δὲν ξέρω ἂν ὑπάρχει μεγαλύτερη χαρὰ ἀπὸ αὐτὴν ποὺ προσφέρει ἡ σημερινὴ ἑορτή. Ἂν τὸ νιώσει αὐτὸ ἡ καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου πραγματικὰ σκιρτᾶ ἀπὸ ἀγαλλίαση. Πλημμυρίζει ἀπὸ ἐλπίδα. 

 

    Εἶναι λοιπὸν λαμπρὴ ἡ σημερινὴ ἡμέρα γιατί ἔγινε κάτι πρωτάκουστο. Ὁ Θεὸς ποὺ εἶναι παντοδύναμος καὶ τὰ ἔχει ὅλα δικά του, δὲν εἶχε κάτι. Τὴν ἀνθρώπινη φύση. Αὐτή του προσφέρει ἑκούσια ἡ Παναγία καὶ ἔρχεται ὁ Χριστὸς στὴν θέση αὐτῶν ποὺ εὐεργετοῦνται. Λαμβάνοντας ὅμως αὐτὴν τὴν φύση την ἀφθαρτοποιεῖ, τὴν ἐπαναφέρει στὸ πρότερό της κάλλος. Τὴν κάνει «κόσμημα». Πράγματι, διὰ τῆς Θεοτόκου «ὀμόρφυνε» ὁ ἄνθρωπος καὶ πάλι. 

 

    Ὁ Εὐαγγελισμὸς ἦταν ἡ ἀρχὴ τοῦ σχεδίου τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν ἄνθρωπο, γιὰ τὴν ἀνάπλασή του. Ὑπάρχει στὰ πατερικὰ κείμενα καὶ ἰδιαίτερα σὲ σχετικὴ ὁμιλία τοῦ ἁγίου Νικολάου του Καβάσιλα ἡ ἰδέα περὶ τῆς Εὖας καὶ τῆς νέας Εὖας, τῆς Παναγίας. Λέει κάτι ὁ Πατήρ: « Τὸ πιὸ θαυμαστὸ εἶναι ὅτι ὁ Θεὸς οὔτε προειδοποίησε τὸν Ἀδάμ, οὔτε τὸν ἔπεισε νὰ τοῦ δώσει τὴν πλευρά, ἀπὸ τὴν ὁποία ἔπρεπε νὰ δημιουργηθεῖ ἡ Εὔα. Τὸν κοίμισε καὶ ἔτσι, ἔχοντας τοῦ ἀφαιρέσει τὶς αἰσθήσεις, τοῦ ἀπέσπασε τὸ μέλος. Ἐνῷ γιὰ νὰ προχωρήσει στὴν δημιουργία τοῦ νέου Ἀδὰμ δίδαξε προηγουμένως τὴν Παρθένο καὶ περίμενε τὴν πίστη καὶ τὴν παραδοχή της. Γιὰ τὴν δημιουργία τοῦ Ἀδὰμ πάλι συσκέπτεται μὲ τὸν μονογενῆ του Υἱὸ λέγοντας « ποιήσωμεν ἄνθρωπον...», ὅταν ὅμως χρειάστηκε νὰ εἰσαγάγει τὸν πρωτότοκον στὴν Οἰκουμένη, κατὰ τὸν Παῦλο, καὶ νὰ πλάσει ἔτσι δεύτερο Ἀδάμ, συνεργάζεται στὴν ἀπόφασή του μὲ τὴν Παρθένο Μαρία. Ἔτσι ἡ Σάρκωση τοῦ Λόγου ἦταν ὄχι μόνο τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν θέληση καὶ πίστη τῆς Παρθένου. 

 

    Στὸ ἐρώτημα «πῶς θὰ γίνει αὐτό»; Δὲν ρωτᾶ γιατί χρειαζόταν περισσότερη καθαρότητα καὶ ἁγιότητα, ἀλλὰ γιατί εἶναι νόμος τῆς φύσης νὰ μὴν μποροῦν νὰ κυοφορήσουν ὅσοι διάλεξαν τὴν ζωὴ τῆς παρθενίας. Ὡστόσο, ἦταν ἕτοιμη καὶ πρόθυμη γιὰ τὸ ἔργο αὐτό. Ἡ ἀπάντηση τοῦ Γαβριὴλ εἶναι «Πνεῦμα Ἅγιο ἐπελεύσεται...», «θὰ σὲ σκεπάσει» τῆς εἶπε τὸ ἅγιο πνεῦμα. Ἑτοιμαζόταν λοιπὸν γι’ αὐτὸ τὸ μυστήριο ἡ Παναγία, τὸ περίμενε, τὸ ἤθελε. 

 

    Ὁ Ἱερὸς Καβάσιλας λέει κάτι σημαντικό. Κάνει ἕναν παραλληλισμὸ μὲ αὐτὸ ποῦ συνέβη στὸν Ἀδάμ: « Ἐνῷ ὅλο τὸ ὁρατὸ σύμπαν κτίσθηκε γιὰ χάρη δική του καὶ ὅλα τὰ ὑπόλοιπα κτίσματα εἶχαν βρεῖ τὸ καθένα τὸν κατάλληλο σύντροφό του, μόνο γιὰ τὸν Ἀδὰμ δὲν βρέθηκε, πρὶν ἀπὸ τὴν Εὔα κατάλληλος βοηθός. Ἔτσι καὶ γιὰ τὸν Χριστό, ποὺ ἔφερε στὴν ὕπαρξη τὰ πάντα καὶ ὅρισε γιὰ τὸ κάθε πλάσμα του τὸν κατάλληλο τόπο, δὲν ὑπῆρχε κανεὶς τόπος καὶ καμιὰ κατοικία πρὶν ἀπὸ τὴν Παρθένο». Ἡ Παναγία «του ἔδωσε τόπο», ὁ τόπος ἦταν ἡ ἁγιασμένη της κοιλία. Τότε ἡ ἴδια ἔγινε ἕνας οὐρανός, ποῦ μέσα ἀπὸ αὐτὸν ἀνέτειλε ὁ ἥλιος. 

 

    Λέει κάτι πολὺ ἐπαινετικὸ καὶ ἐγκωμιαστικὸ ὁ Ἱερὸς Καβάσιλας γιὰ τὴν Παναγία. Ἀναφέρει ὅτι τέτοια ἦταν ἡ ψυχή της καὶ ἡ προετοιμασία της ποῦ καὶ μόνο γι’ αὐτὴν ἄξιζε νὰ σαρκωθεῖ ὁ Λόγος καὶ νὰ κατοικήσει μέσα της. Λέει χαρακτηριστικά: « Καὶ ἂν λοιπὸν καμία ἄλλη ὠφέλεια δὲν ἐπρόκειτο νὰ προέλθει ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ἔγινε ὁ Θεὸς υἱὸς ἀνθρώπου, μποροῦμε νὰ ὑποστηρίξουμε, πῶς τὸ ὅτι ἦταν κατὰ πάντα δίκαιο νὰ γίνει ἡ Παρθένος μητέρα τοῦ Θεοῦ, ἔφθανε γιὰ νὰ προκαλέσει τὴν σάρκωση τοῦ Λόγου». Καὶ προσθέτει: « Καὶ πὼς ἀκόμη τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Θεὸς δὲν ἦταν δυνατὸν παρὰ νὰ ἀποδώσει στὸ κάθε πλάσμα Τοῦ ἐκεῖνο ποὺ τοῦ ἅρμοζε, νὰ ἐνεργεῖ δηλαδὴ πάντοτε μὲ δικαιοσύνη, ἦταν ἀρκετὴ αἰτία γιὰ νὰ προκαλέσει αὐτὸν τὸν καινούργιο τρόπο ὕπαρξης τῶν δύο φύσεων». 

 

    Συνεχίζει λέγοντας: «Ἂν ἡ Παρθένος δὲν παρέλειψε τίποτα ἀπὸ αὐτὰ ποῦ μποροῦν νὰ ἀναδείξουν τὴν μητέρα τοῦ Θεοῦ καὶ Τὸν ἀγάπησε μὲ τόσο σφοδρὸ ἔρωτα, θὰ ἦταν βέβαια ἐντελῶς ἀπίθανο νὰ μὴ θεωρήσει ὁ Θεὸς ὑποχρέωσή του νὰ τῆς δώσει ἰσάξια ἀμοιβή, νὰ γίνει υἱός της. Γιατί πάλι, ἂν δίνει ὁ θεὸς στοὺς πονηροὺς ἄρχοντες σύμφωνα μὲ τὴν ἐπιθυμία τους, πῶς δὲν θὰ ἔπαιρνε γιὰ μητέρα Τοῦ αὐτὴ ποῦ ἀποδείχθηκε κατὰ πάντα σύμφωνη μὲ τὴν δική του ἐπιθυμία;...». 

 

    Μιὰ ἄλλη ἰδέα εἶναι ἡ ἀκόλουθη. Στὴν Γένεση ἔχουμε ἀναφορὰ περὶ τῆς δημιουργίας τοῦ φωτός. Καὶ μὲ τὸν Εὐαγγελισμὸ ἔχουμε μιὰ ἀναγέννηση, ἔχουμε τὴν παρουσία, τὴν Σάρκωση τῆς Ἴδια τῆς πηγῆς τοῦ φωτός. 

 

    Ἐπίσης, τὸ «ναὶ» τῆς Παναγίας δὲν ἄλλαξε μόνο τὴν ζωὴ ὅσων ζοῦσαν τότε, ἢ καὶ αὐτῶν ποὺ θὰ γεννηθοῦν, ἀλλὰ καὶ ὅλων τῶν κεκοιμημένων. Μὲ τὸ « Ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου, γένοιτό μοὶ κατὰ τὸ ρῆμα σου» «ἀδειάζει ὁ Ἅδης», γιὰ ὅσους ἤθελαν βέβαια. Ἀκόμα, μὲ τὴν θετική της βούληση «κατοικεῖται ὁ οὐρανὸς ἀπὸ ἀνθρώπους καὶ ἔτσι οἱ ἄγγελοι ἔρχονται πολὺ κοντὰ μὲ τοὺς ἀνθρώπους. Συνέπλεξε ἡ Θεοτόκος τὸ οὐράνιο καὶ τὸ ἀνθρώπινο γένος. Τοὺς ἕνωσε ὅλους σὲ ἕναν μοναδικὸ χορό! 

 

    Εἶναι φοβερὸ τὸ γεγονὸς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ἀσύλληπτο γιὰ τὸν ἀνθρώπινο νοῦ. Ὅμως πῶς ἐμεῖς σήμερα μποροῦμε νὰ ζήσουμε τὸν Εὐαγγελισμό; Λένε οἱ Πατέρες: Νὰ πάρουμε τὴν θέση τῶν δύο προσώπων ποὺ λαμβάνουν μέρος στὴν ἑορτή. Τῆς Παναγίας καὶ τοῦ ἀρχαγγέλου Γαβριήλ. Ὁ Ἀρχάγγελος εἶπε στὴν Παναγία τὸ «χαῖρε», καὶ ἐμεῖς νὰ τῆς λέμε τὸ «χαῖρε». Ὑπάρχει ἡ ἀκολουθία τῶν Χαιρετισμῶν ποὺ περιλαμβάνει πολλὰ χαῖρε. Τὴν χαιρετᾶμε καὶ τὴν εὐχαριστοῦμε ὅταν διαβάζουμε τοὺς Χαιρετισμούς. Τὴν βάζουμε στὴν ζωή μας. 

 

    Ἀλλὰ καὶ τὴν θέση τῆς Παναγίας νὰ λαμβάνουμε, τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν. Ἡ Παναγία ὑπηρέτησε τὸ Μυστήριο τῆς Ἐνανθρωπήσεως. Ἐμεῖς, ὁ καθένας μας, στὰ μηνύματα ποὺ θὰ ἔρχονται στὴν ζωή μας, θετικὰ ἢ ἀρνητικὰ νὰ μποροῦμε νὰ λέμε «γένοιτο» καὶ δὲν εἶναι κάτι εὔκολο αὐτό. Ἀποτελεῖ καρπὸ πνευματικῆς ζωῆς. Ἔτσι λαμβάνουμε τὴν θέση καὶ τῶν δύο προσώπων ποὺ ἔλαβαν μέρος στὸν Εὐαγγελισμό. 

 

    Ὅμως, ἡ σημερινὴ ἡμέρα εἶναι σημαντικὴ καὶ γιὰ τὸ γένος μας, γιὰ τὴν πατρίδα μας. Οἱ πρόγονοί μας ὄχι τυχαῖα διάλεξαν νὰ κάμουν τὴν ἐπανάσταση ἀνήμερα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ. Ἦταν ἡ καλύτερη εὐκαιρία γιὰ τὸν ξεσηκωμό. Ἔδινε μήνυμα ἐλπίδας καὶ πίστης στὴν καλὴ εἴδηση καὶ τὸ καλὸ ἀποτέλεσμα ὁ Εὐαγγελισμὸς τῆς Θεοτόκου. Ἔχουμε πλῆθος περιστατικῶν ποὺ συνέδραμε ἡ Παναγία καὶ στὴν ἀρχὴ καὶ στὴν μέση, καὶ μέχρι τὴν ἀπελευθέρωση τῆς πατρίδας μας. Κοντὰ στὴν Μεγαλόπολη, ὑπάρχει ἕνα μοναστήρι ποὺ ὁλοφάνερη ὑπῆρξε ἡ ἀρωγὴ τῆς Παναγίας. Λέγεται μονὴ Κολοκοτρώνη. Ἐκεῖ βρέθηκε ὁ Κολοκοτρώνης περικυκλωμένος ἀπὸ τούρκους. Μπῆκε στὸν κορμὸ ἑνὸς μεγάλου δέντρου γιὰ νὰ κρυφτεῖ. Εἶπε: «Παναγία βοήθησέ με νὰ σωθῶ καὶ ἐγὼ θὰ χτίσω ναὸ στὴν χάρη σου». Γύριζαν γύρω γύρω οἱ τοῦρκοι, ἀλλὰ σὰν νὰ ἦταν ἀόρατος ὁ «γέρος». Καὶ ὄντως στὸ σημεῖο αὐτὸ ἔχτισε ναὸ ποὺ δοξάζεται τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ καὶ ὑμνεῖται ἡ χάρις τῆς Παναγίας. Αὐτὸ καὶ τόσα ἄλλα εἶναι δεικνύουν τὴν βοήθεια τῆς Παναγίας στὴ πατρίδα μας, γιατί ἔγινε πόλεμος ἀμυντικός, πόλεμος ποὺ ἀφοροῦσε στὴν διαφύλαξη τῶν ἱερῶν καὶ τῶν ὁσίων. Ἡ Παναγία ἐνισχύει πάντοτε τὸν ἀδικημένο. 

 

    Ἐν κατακλεῖδι, μία εὐχὴ ἀπὸ τὸν ἅγιο Νικόλαο Καβάσιλα: « Νὰ δώσει ἡ Παναγία μας, νὰ προετοιμαστοῦμε γιὰ νὰ γίνουμε κατοικητήρια Χριστοῦ. Νὰ κυοφορεῖται μέσα μας ὁ Ἴδιος. Σὲ αὐτὸν ἀνήκει καὶ ἁρμόζει ἡ δόξα εἰς τοῦ αἰῶνας, Ἀμήν.» 

 

πηγή: euxh.gr