Οἱ Ἁγίες μητέρες τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, Ἐμμέλεια, Νόννα καὶ Ἀνθοῦσα καὶ ἡ Ἁγία Σοφία ἡ ἐν Κλεισούρα Καστορίας ἀσκήσασα
Μὲ τὴν εὐλογία τοῦ Σεβασμιωτάτου ποιμενάρχου μας κ.κ. Κοσμᾶ, τὸ Ἐκκλησιαστικὸ Συμβούλιο τῆς ἐνορίας μας, ἀποφάσισε νὰ ἀφιερώσει τὸ βόρειο κλίτος τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ μας, μὲ τὴ δημιουργία Ἱεροῦ Παρεκκλησίου ἐντὸς αὐτοῦ, τόσο στὶς Ἁγίες Μητέρες τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, Ἐμμέλεια, Νόννα καὶ Ἀνθοῦσα, ὅσο καὶ στὴν Ὁσία Σοφία τῆς ἐν Κλεισούρα Καστορίας ἀσκησάσης.
Ἡ ἀπόφασή μας αὐτή, ἀποσκοποῦσε ἀσφαλῶς στὸ νὰ τιμήσουμε αὐτὲς τὶς μεγάλες Ὁσίες τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἐπίσης θέλαμε νὰ ἀναδείξουμε:
Ἀφενὸς στὸ πρόσωπο τῶν Ὁσίων Ἐμμελείας, Νόννας καὶ Ἀνθοῦσας τὸν ἱερὸ καὶ ἁγιασμένο σκοπὸ τῆς μητρότητας, ποῦ μὲ τόσο πάθος καὶ αὐταπάρνηση διακόνησαν, παρὰ τὶς ἀντιξοότητες ποὺ ἀντιμετώπισαν σὲ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς ζωῆς τους οἱ Ἁγίες αὐτὲς μητέρες.
Ἀφετέρου δὲ στὸ πρόσωπο τῆς Ὁσίας Σοφίας, νὰ ἀνδείξουμε τὴν ἀξία τῆς ἄσκησης στὸν πνευματικὸ ἀγώνα τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὸν δικό του ἁγιασμὸ καὶ ὅτι αὐτὴ δὲν ἀποτελεῖ μία ξεχασμένη ἀρετή, ποῦ τελειώνει στοὺς πρώτους αἰῶνες τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ἱστορίας, ἀλλὰ συνεχίζεται καὶ θὰ συνεχίζεται μέχρι τέλους τοῦ κόσμου τούτου.
Τὰ ὅσα ἀναφέραμε γιὰ τὶς Ὁσίες αὐτὲς γυναῖκες, δὲν εἶναι δικές μας ἀπόψεις ἢ θεωρίες, ἀλλὰ τὰ μαρτυροῦν μὲ γλαφυρότητα οἱ ἁγιασμένες ζωές τους, ποὺ τόσο πολὺ εὐαρέστησαν τὸ Θεό, ὥστε αὐτὸς νὰ τὶς ὑψώσει τόσο πολὺ ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων.
Ἡ πρώτη Θεία Λειτουργία, στὸ ἐντός τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ μας ἱερὸ παρεκκλήσιο, τελέσθηκε τὴν 28η Ἰανουαρίου 2019, ἡμέρα μνήμης τῆς Ἁγίας Ἀνθούσης, μητρὸς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Τὸ ἱερό μας παρεκκλήσιο, λειτουργεῖ σίγουρα κατὰ τὶς μνῆμες τῶν ὁσίων γυναικών, δηλαδὴ στὶς 28 Ἰανουαρίου τῆς Ἁγίας Ἀνθούσης, στὶς 30 Μαΐου τῆς Ἁγίας Ἐμμελείας, στὶς 5 Αὐγούστου τῆς Ἁγίας Νόννας καὶ στὶς 6 Μαΐου τῆς Ἁγίας Σοφίας, ὅταν αὐτὲς δὲν συμπέσουν ἡμέρα Κυριακή, ὅποτε καὶ λειτουγοῦμε κανονικὰ στὸν κυρίως Ἱερὸ Ναό μας. Τὸ ἱερό παρεκκλήσιο λειτουργεῖ καὶ σὲ διάφορες ἄλλες ἡμέρες κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ χρόνου, ὅταν αὐτὸ εἶναι ἐφικτό.
Τέλος, μὲ ἀπόφαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τὸ 1999, ὁρίστηκε ἡ μνήμη τῶν Ἁγίων Μητέρων τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν νὰ τιμᾶται κάθε ἔτος, τὴν πρώτη Κυριακὴ μετὰ τὴν ἑορτὴ τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου μας, δηλαδὴ τὴν Κυριακὴ μεταξὺ 3 – 9 Φεβρουαρίου.
Ἀπολυτίκιον τῶν Ἁγίων μητέρων τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν
Ἦχος α´. Τοὺς τρεῖς μεγίστους φωστήρας.
Τὰς τρεῖς Ἁγίας Μητέρας τῶν Διδασκάλων τιμήσωμεν, τὰς τοὺς Ἱεράρχας τεκούσας, καὶ τοῦ Χριστοῦ θεοκήρυκας, τὰς ποτισάσας εὐσεβείας τὸ γάλα, καὶ τὴν πίστιν ἔνδον τῇ ἐκθρεψάσῃ, τούτους ὡς δένδρα θάλλοντας, Ἐμμέλειαν τὴν θείαν, καὶ τὴν Νόνναν τὴν τρισμακάριστον, σὺν τῇ σεμνῇ τῇ Ἀνθούσῃ, τὴν ἐκπλήξασαν Λιβάνιον. Δεῦτε οἱ τῶν ἄθλων αὐτῶν μιμηταί, συνελθόντες ᾄσμασι μέλψωμεν, καὶ γὰρ αὐταὶ Τριάδι, ὑπὲρ ἡμῶν καθικετεύουσι.
Κοντάκιον. Ἦχος δ΄. Ἐπεφάνης σήμερον.
Τῶν Μητέρων σήμερον, λάμπει ἡ μνήμη, δεῦτε οὖν φιλέορτοι, ἐγκωμιάσωμεν αὐτάς, χαίροις Ἐμμέλεια κράζοντες, σὺν θείᾳ Νόννῃ, Ἀνθοῦσα πανεύφημε.
Μεγαλυνάριον
Δεῦτε εὐφημήσωμεν οἱ πιστοί, τὰς σεπτὰς Μητέρας, τῶν Μεγάλων Ἱεραρχῶν, Ἐμμέλειαν Νόνναν, καὶ τὴν σεμνὴν Ἀνθοῦσαν, βοῶντες ταύταις πίστει, ἔνθεοι χαίρετε.
Ἡ Ἁγία Ἐμμέλεια μητέρα τοῦ Μεγάλου Βασιλείου[1]
Ἡ Ὁσία Ἐμμέλεια καταγόταν ἀπὸ εὐσεβῆ οἰκογένεια τῆς Καισαρείας τῆς Καππαδοκίας[2]. Ὁ πατέρας αὐτῆς ἀναδείχθηκε σὲ Μάρτυρα κατὰ τοὺς τελευταίους διωγμούς. Ὅταν ἦρθε ἡ ὥρα νὰ ἀνοίξει τὸ σπιτικό της, ἐπιλέγει νὰ πάρει ὄχι ἄνθρωπο μὲ πλούτη καὶ ὑλικὰ ἀγαθὰ ἀλλὰ πιστὸ Χριστιανό, ἄνθρωπο μὲ κάλλος ψυχῆς, τὸν Βασίλειο. Καὶ στὰ δύο γένη τοῦ νέου ζεύγους ἦταν γνώρισμα καὶ ἔμβλημα ἡ εὐσέβεια, ἡ χριστιανικὴ ζωὴ καὶ ἡ ἀρετή[3].
Ὁ βίος τῆς Ἁγίας εἶναι ἡ ἀγαθὴ ρίζα ἀπὸ τὴν ὁποία βλάστησαν γλυκύτατοι καρποί, τὰ παιδιά της, τὰ ὁποία ἀνεδείχθησαν ἐξέχοντα μέλη τῆς κοινωνίας καὶ τὰ περισσότερα Ἅγιοί της Ἐκκλησίας, ὅπως ὁ Μέγας Βασίλειος, ὁ Γρηγόριος Νύσσης, ὁ Πέτρος Σεβαστείας, ἡ μοναχὴ Μακρίνα καὶ ὁ μοναχὸς Ναυκράτιος. Ἀπὸ ἁγία ρίζα προῆλθαν ἁγιασμένοι βλαστοί, δηλαδὴ ἀπὸ ἁγίους γονεῖς προῆλθαν εὐλογημένα καὶ ἅγια τέκνα[4].
Ἡ Ὁσία Ἐμμέλεια δοκίμασε στὴ ζωή της, ὅπως συμβαίνει συνήθως μὲ τοὺς ἐκλεκτούς, πολλὲς θλίψεις. Ὁ θάνατος τῶν γονέων της, πρὶν ἀκόμα νυμφευθεῖ, ὁ θάνατος τοῦ συζύγου της, μόλις γεννήθηκε ὁ υἱὸς τοὺς Πέτρος καὶ ὁ πρόωρος θάνατος τοῦ υἱοῦ τῆς Ναυκρατίου[5], ἀλλὰ καὶ τὸ νὰ ἀναθρέψει μόνη της μὲ παιδεία καὶ νουθεσία Κυρίου, ἀπὸ ἕνα σημεῖο καὶ μετά, τὰ τέκνα της, ἦταν μερικὲς ἀπὸ αὐτές. Τὶς ἀντιμετώπισε ὅμως μὲ ὑποδειγματικὴ πίστη, ἀνδρεία καὶ ὑπομονή. Δίδασκε τὰ παιδιὰ της κυρίως μὲ τὸ παράδειγμά της[6]. Τοὺς ἔδωσε, μαζὶ μὲ τὸ δικό της γάλα, τὸ ἀνόθευτο γάλα τῆς πίστεως καὶ τοὺς δίδαξε τὸ μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας.
Τελείωσε τὴ ζωή της ὡς μοναχὴ, μὲ ἡγουμένη τὴ θυγατέρα της Ὁσία Μακρίνα. Ἡ ἁγία Ἐμμέλεια ἐκοιμήθη τὸ 370μ.Χ. καὶ τὴν ἔθαψαν, κατὰ τὴν ἐπιθυμία της, στὸν τάφο τοῦ συζύγου της Βασιλείου. Ἦταν τοῦτο νόμιμο καὶ φυσικὸ νὰ ἀναπαυθεῖ μετὰ θάνατον πλησίον ἐκείνου «ποῦ ἠγάπησεν ἐν Θεῶ καὶ μετὰ τὸν Θεόν»[7].
Ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ τὴ μνήμη τῆς Ἁγίας Ἐμμελείας τὴν 30η Μαΐου κάθε ἔτους.
Ἀπολυτίκιον Ἁγίας Ἐμμελείας
Ἦχος πλ. α΄. Τὸν συνάναρχον Λόγον
Ἐκκλησίας Κυρίου βλαστὸς ὁ ἔνδοξος Καππαδοκίας τὲ πάσης καὶ τῶν μητέρων κανὼν ἀναδέδειξε σαφῶς ὁ πολυτίμητος· ὅθεν τιμῶμεν σὲ πιστῶς καὶ τὴν μνήμην σου φαιδρῶς, Ἐμμέλεια, ἐκτελοῦμεν· διο πρέσβευε τῷ Κυρίῳ ἀδιαλείπτως ὑπὲρ πάντων ἠμῶν.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ΄. Τὴ ὑπερμάχω.
Καππαδοκίας ἡ γονὴ ἡ πολυτίμητος καὶ Ἐκκλησίας ἡ λαμπὰς ἡ παμφαέστατος ἀναδέδειξε ἐν χάριτι τοῦ Κυρίου, ὥσπερ ἔαρ τὰς ψυχᾶς ἠμῶν κατηύγασας καὶ ἀπαύστως γὰρ φυλάττεις ταῖς πρεσβείες σου τοὺς κραυγάζοντας· Χαῖρε, μῆτερ Ἐμμέλεια.
Μεγαλυνάριο
Τῆς Καππαδοκίας χαῖρε βλαστὸς ὁ πάνσεπτος, μῆτερ, καὶ τῆς χάριτος ἀγωγὸς πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς σου τοὺς τιμώντας σὲ πόθῳ καὶ πίστει σοὶ βοῶντας· Χαῖρε, πανθαύμαστε.
Ἡ Ἁγία Νόννα μητέρα τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου[8]
Ἡ Ἁγία Νόννα γεννήθηκε τὸ 304 μ.Χ. στὴν Ἀριανζὸν τῆς Καππαδοκίας, χωριὸ κοντὰ στὴ μικρὴ πόλη Ναζιανζό. Οἱ γονεῖς της, Φιλτάτιος καὶ Γοργονία, κατάγονταν ἀπὸ ἔνδοξες καὶ εὔπορες οἰκογένειες. Ἤταν καὶ οἱ δύο ἄνθρωποι φοβούμενοι τὸν Θεό, εὐσεβεῖς καὶ ἐνάρετοι.
Ὁ Θεὸς τοὺς χάρισε δύο παιδιά, τὸν Ἀμφιλόχιο καὶ τὴ Νόννα. Πολλὲς χάριτες ἔλαβαν ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ τὰ δύο τέκνα. Ἡ Νόννα ἦταν τὸ ἐγκαλλώπισμα καὶ ἡ χαρὰ τῆς οἰκογένειας. Σεμνὴ καὶ ἀπερήφανη χριστιανὴ νέα, ἤθελε νὰ εὐαρεστεῖ κάθε μέρα πρώτιστα τὸν Θεό. Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος σημειώνει σχετικὰ γιὰ τὴ μητέρα του: «Βλαστὸς ἐκ ρίζης ἱερῆς καὶ εὐσεβοῦς» ἡ Νόννα.
Τὴ Νόννα ζήτησε καὶ πῆρε ὡς σύζυγό του ὁ συμπατριώτης τοὺς Γρηγόριος. Σπουδαῖος νομικός, σώφρων καὶ σεμνός. Ἦταν ὅμως πλανεμένος ὡς πρὸς τὴν πίστη[9]. Ἡ πιστὴ Νόννα μὲ θερμὴ προσευχὴ καὶ δάκρυα κερδίζει καὶ σώζει τὸν ἄνδρα της. Ὁ σύζυγός της ἔγινε κληρικὸς καὶ ἀνεδείχθη Ἐπίσκοπος της πατρίδος τους. Αὐτὴ εὐχαριστοῦσε καὶ μεγάλυνε τὸν Θεό.
Δοκίμασαν γιὰ χρόνια τὴν ἀτεκνία. Ἀναφέρει ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολόγος: «Ποιὸς ἤλπισε τόσον πολὺ ὅτι μαζὶ μὲ τὴν αἴτηση θὰ ἔχει καὶ τὸ αἰτούμενο»; «Ἀπὸ τὴν προσευχὴ (ἡ Νόννα) δὲν βγαίνει μ’ ἄδεια χέρια...».
Ἡ ὀψίτοκος «Σάρρα», σὲ προχωρημένη ἡλικία γεννᾶ τρία παιδιά: Τὸν Γρηγόριο «ποὺ τὸν προσφέρει δῶρο στὸν Θεό, αὐτὸν ποὺ γύρευε νὰ λάβει», τὴ Γοργονία καὶ τὸν Καισάριο. Ἡ εὐχαριστία καὶ δοξολογία τῆς Νόννας καὶ τοῦ Γρηγορίου ἀπέραντη, μὰ καὶ ὁ ἱερὸς πόθος τους νὰ δώσουν τὸ παιδὶ τοὺς ζωντανὴ προσφορὰ στὸν Θεό.
Ἡ Νόννα γίνεται παιδαγωγὸς καὶ γιὰ τὰ τρία της παιδιὰ μὲ τὴν Ἁγία Γραφὴ στὰ γόνατά της, μὲ τὸ ἐνάρετο παράδειγμα, μὲ τὴν ἀγάπη της[10]. Μέσα στὴν οἰκογένεια τοῦ Γρηγορίου καὶ τῆς Νόννας ἐπικρατοῦσε «παροξυσμὸς ἀγάπης», ποὺ εἶναι πηγὴ χαρᾶς καὶ εὐτυχίας γιὰ τὴν οἰκογένεια.
Ὁλονύκτιες προσευχὲς ἀφιέρωνε γιὰ τὰ παιδιά της γιὰ νὰ τὰ ἀναδείξει ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ, «χριστοφόρους ναούς», «ἀθλητᾶς ἐπουρανίους». Λέει χαρακτηριστικὰ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος γιὰ τὴ μητέρα του: «Ἄλλη φημίζεται γιὰ κόπους τῆς μέσα στὸ σπίτι, ἄλλη γιὰ ὀμορφιὰ καὶ φρονιμάδα της, ἄλλη γιὰ ἔργα εὐσεβείας ἢ γι’ ἀσθένειες στὸ σῶμα, ἢ γιὰ δάκρυα, γιὰ προσευχές, γιὰ περίθαλψη πτωχῶν. Ἡ Νόννα καλοτυχίζεται γιὰ ὅλα». Ἦταν φιλόπτωχος καὶ ἐλεήμων, τὸ ἴδιο καὶ ὁ σύζυγός της. Εἶχαν κοινὸ ταμεῖο γιὰ τὰ ἔργα τῆς ἀγάπης. Καὶ ἤθελαν μὲ τὰ ἀγαθὰ ἔργα νὰ κληρονομήσουν τὴν ἐπουράνιο Βασιλεία.
Ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ ἐπικρατοῦσε στὸ σπιτικό τους! Ἤθελαν πάντοτε τὸ σπίτι τους νὰ εἶναι ἀπάνεμο λιμάνι. Νὰ βασιλεύει ἁγία καὶ εἰρηνικὴ ἀτμόσφαιρα. Τοὺς κυβερνοῦσε τὸ Ἅγιον Πνεῦμα καὶ ὄχι ὁ ἁμαρτωλὸς κόσμος[11].
Ὅπου ὑπάρχει ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ, ἐκεῖ καὶ μόνον ὑπάρχει ἡ εἰρήνη. Νοσταλγὸς τοῦ οὐρανοῦ ἡ ἁγία Νόννα! Δὲν σκεπτόταν ἁπλῶς τὴ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ἀλλὰ καὶ τὴν ποθοῦσε καὶ γιὰ τὸ ἴδιο προσευχόταν γιὰ ὅλους τους οἰκείους της. Μιλοῦσε στοὺς οἰκείους της γιὰ «τὸν ἀπύθμενον ὠκεανὸν τῆς θείας ὡραιότητος!». Ἄναβε τὸν πόθο γιὰ τὴν αἰωνιότητα! Μετοικεσία γιὰ ὅλη τὴν οἰκογένειά της.
Ἡ Ἁγία Νόννα ἀπεβίωσε εἰρηνικὰ (πιθανῶς τὸ 374 μ.Χ.)[12]. Ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ τὴ μνήμη τῆς Ἁγίας Νόννας τὴν 5η Αὐγούστου κάθε ἔτους.
Ἀπολυτίκιον Ἁγίας Νόννης
Ἦχος πλ. α΄. Τὸν συνάναρχον Λόγον
Ὡς ἀλάβαστρον μύρου τῆς θείας χάριτος τρισσοκλεῶς σου τοῖς τέκνοις τὴν Ἐκκλησίαν Χριστοῦ εὐωδίασας, ἁγία Νόννα ἔνδοξε, καὶ συζυγίας τῆς σεπτῆς ὁ πολυτμος κανὼν ἐδείχθης· διο πρεσβεύεις τῷ Κυρίῳ ἐν παρρησίᾳ ὑπὲρ τῶν πίστει ἀνυμνούντων σέ.
Κοντάκιο Ἁγίας Νόννης, Ἦχος πλ. Β’, «Ὡς ἀπαρχὰς τῆς φύσεως»
Πνευματικὴ πανήγυρις πεποικιλμένη χάρισιν τῇ Ἐκκλησίᾳ ἐπέστη ἡ μνήμη σου ἁγία Νόννα σήμερον συγκαλοῦσα τρυφῆσαι τοὺς πιστῶς ἐκβοῶντας· ταῖς σαῖς ἐντεύξεσιν ἱκέτευε δοθῆναι ἡμῖν τὸ πλούσιον ἔλεος.
Μεγαλυνάριο
Χαῖρε, τῶν μητέρων χρυσοῦς κανὼν, χαῖρε, Ἐκκλησίας σεμνολόγημα ἱερὸν, Νόννα σεβασμία, καὶ τῆς Καππαδοκίας τὸ καύχημα τὸ θεῖον καὶ ἐγκαλλώπισμα.
Ἡ Ἁγία Ἀνθοῦσα μητέρα τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου[13]
Ἡ Ἁγία Ἀνθοῦσα κατάγονταν ἀπὸ πλούσια καὶ εὐγενῆ οἰκογένεια τῆς Ἀντιόχειας καὶ ὅπως μαρτυρᾶ τὸ ὄνομά της μέσα στὴν καρδιὰ τῆς ἄνθιζαν οἱ χριστιανικὲς ἀρετές[14]. Πιὸ πολὺ ἡ πίστη καὶ ἡ ἀγάπη στὸν ἀληθινὸ Θεό.
Ἀπὸ νωρὶς ἀξιώθηκε νὰ βρεῖ τὸν πολύτιμο μαργαρίτη, τὸν κρυμμένο θησαυρό, τὸν μοναδικὸ καὶ αἰώνιο. Γνώριζε πλέον ὅτι μόνο ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ἡ ἀληθινὴ χαρὰ γιὰ κάθε ψυχή, γιὰ κάθε οἰκογένεια καὶ γιὰ ὅλο τὸν κόσμο.
Τὴν ἐνάρετη αὐτὴ κόρη διάλεξε καὶ πῆρε ὡς σύζυγό του ὁ Σεκοῦνδος, κι αὐτὸς ζωντανὸ μέλος τῆς Ἀντιοχειανῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Σεκοῦνδος ἦταν ἄρχων διοικητὴς τῶν στρατιωτῶν τῆς Συρίας. Ὡς ἀνδρόγυνο ἦταν εὐλογημένο ἀπὸ τὸν Θεό, ἀγαπημένο καὶ προπαντὸς χαρούμενο. Ἀλλὰ ἡ μόνιμη χαρὰ καὶ ἡ ἀμετακίνητη εὐτυχία ὑπάρχει μόνο στὸν οὐρανό. Ὁ πατέρας τῆς οἰκογένειας, ὁ καλὸς Σεκοῦνδος, ἔφυγε ξαφνικά. Ἡ Ἀνθοῦσα δέχτηκε πλῆγμα βαρύτατο, λίγο καιρὸ μετὰ τὴ γέννηση τοῦ υἱοῦ τῆς Ἰωάννη. Ἦταν μόλις 20 ἐτῶν.
Μὲ χριστιανικὴ πίστη ἡ Ἀνθοῦσα ἀπεφάσισε νὰ μείνει χήρα, γιὰ νὰ ἀφιερωθεῖ στὴν ἀνατροφὴ τοῦ υἱοῦ της. Μέσα στὴ μεγάλη τρικυμία τῆς θλίψεως δὲν ναυάγησε.
Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ὁμολογεῖ ὅτι ἡ μητέρα του ἔλεγε: «Μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ κατόρθωνα νὰ ὑπομένω», «Ὡς χριστιανὴ χήρα μητέρα ἀληθῶς τεκνοτρόφησε», «Αὐτὴ εἶναι ἡ πιὸ μεγάλη περιουσία, αὐτὸς ὁ ἀνέκφραστος πλοῦτος, ἡ ἀρετή». «Ἔγινε τύπος τῶν πιστῶν ἐν πίστει, ἐν ἀγάπη καὶ ἐν ἁγνείᾳ». Τὴν Ἀνθοῦσα θαύμαζε πολὺ καὶ ὁ μεγάλος ρητοροδιδάσκαλος τοῦ Ἰωάννη, ὁ Λιβάνιος, φανατικὸς εἰδωλολάτρης. Καὶ εἶπε ἐγκωμιαστικά: «Ἀλήθεια! Τί εἴδους γυναῖκες ὑπάρχουν μεταξὺ τῶν Χριστιανῶν»!
«Τόσο πολὺ σπουδαῖο πράγμα ἦταν ἡ ἀφοσίωση τῆς μητέρας μου στὸν νεκρὸ πατέρα μου καὶ στὸν υἱό της. Γινόταν γιὰ μένα ἡ προστατευτικὴ φτερούγα γιὰ τὴ σωτηρία μου», ἀναφέρει ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος.
Ὅταν ὁ Ἰωάννης εἰσέδυσε βαθύτερα στὸ πνεῦμα τῆς χριστιανικῆς πίστεως καὶ τὸ 370μ.Χ. ἐδέχθη τὸ ἅγιο Βάπτισμα, ἡ εὐτυχία τῆς Ἀνθοῦσας ἦταν μεγάλη. Γιατί ἔγινε ζωντανὸ μέλος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ ὁ υἱός της κι ἔτσι ἡ ἀπατηλὴ δόξα τῶν ἀνθρώπων δὲν θάμπωσε τὰ μάτια τῆς ψυχῆς του. Μαζὶ μὲ τὸν φίλο του Βασίλειο σκέφτονται νὰ μονάσουν.
Ἡ μητέρα του Ἀνθοῦσα τοῦ ζητεῖ μία χάρη: «... ὅταν λοιπὸν μὲ παραδώσεις στὴ γῆ, τότε πήγαινε ὅπου θέλεις. Σὲ ἱκετεύω μὴ μὲ παραδώσεις σὲ δεύτερη χηρεία... Κάμε λοιπὸν ὑπομονή, παιδί μου».
Ἡ εὐλαβεστάτη Ἀνθοῦσα δὲν ἀπατήθηκε στὴν προαίσθησή της. Δύο χρόνια μετά, ὅπως τὸ εἶχε προείπει στὸν Ἰωάννη, «ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ» σὲ ἡλικία περίπου 43 ἐτῶν.
Ἐπενέβη καὶ ἐδῶ ἡ θαυμαστὴ πρόνοια τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἡ μητέρα δὲν στερήθηκε τὴ συντροφιὰ τοῦ υἱοῦ τῆς μέχρι τῆς ἐσχάτης της ἀναπνοῆς καὶ ὁ Ἰωάννης ἀκολούθησε «μετὰ χαρᾶς» τὴν κλήση τοῦ Θεοῦ. Ἡ μνήμη τῆς Ἁγίας Ἀνθούσης στὴν ἐνορία μας τιμᾶται στὶς 28 Ἰανουρίου.
Ἀπολυτίκιον Ἁγίας Ἀνθούσης
Ἦχος πλ. α΄. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Εὐωδέστατον ἄνθος Χριστοῦ τῆς πίστεως, καὶ θεοφόρων μητέρων, ρόδον ἠδὺ τὸν σοφόν, Ἰωάννην ἑξανθήσαν Χρυσορρήμονα, ὡς κῆπον θείων ἀρετῶν, μελωδήσωμεν πιστοί, Ἀνθοῦσαν τὴν τρισολβίαν, αὐτῆς ἐνθέρμου πρεσβείαν, πρὸς τὸν Χριστὸν ἀπεκδεχόμενοι.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ΄. Τὴ ὑπερμάχω.
Τὴν ὁμιλοῦσαν καθ’ ἑκάστην τῷ Παντάνακτι, διὰ τὸν τόκον τὸν αὐτῆς ὂν κατηξίωται, ἀπολαῦσαι Ἱεράρχην πνευματοφόρον, Ἰωάννην τὸν Χρυσόστομον τιμήσωμεν, νῦν Ἀνθοῦσαν ὡς μητέρων ἐγκαλλώπισμα, θείων κράζοντες· χαίροις ἔσοπτρον χάριτος.
Μεγαλυνάριο
Χαίροις εὐωδίας Χριστοῦ πηγή· χαίροις Χρυσοστόμου, μῆτερ πάνσεπτε καὶ σοφή· χαίροις τῶν μητέρων, Ἀνθοῦσα ὡραιότης, καὶ τῆς Χριστοῦ ἁγίας, πίστεως κόσμημα.
Ἡ Ὁσία Σοφία ἡ ἐν Κλεισούρα Καστορίας ἀσκήσασα[15]
Ἡ Ὁσία Σοφία Χοτοκουρίδου, τὸ γένος Ἀμανατίου Σαουλίδου, γεννήθηκε τὸ 1883 μ.Χ. στὸ χωριὸ Σαρὴ-ποπὰ (ἢ Σαρὴ-παπὰ) τῆς ἐπαρχίας Ἀρδάσης Τριπόλεως, Νομοῦ Τραπεζούντας τοῦ Πόντου. Τὸ 1907 μ.Χ. παντρεύεται μὲ τὸν Ἰορδάνη Χοτοκουρίδη στὸ χωριὸ Τὸ(γ)ροὺλ τῆς ἐπαρχίας Ἀρδάσης καὶ μετὰ ἀπὸ τρία χρόνια, τὸ 1910 μ.Χ., ἀπέκτησε ἕνα παιδί. Ἔπειτα ἀπὸ δύο χρόνια, χάνει τὸ παιδὶ τῆς τὸ ὁποῖο βρίσκει τραγικὸ θάνατο, ἀφοῦ φαγώθηκε ἀπὸ χοίρους, ἐνῶ δύο χρόνια μετά, τὸ 1914 μ.Χ. χάνει καὶ τὸν ἄντρα της, τὸν ὁποῖο τὸν πῆραν οἱ Τοῦρκοι στὰ τάγματα ἐργασίας[16], ὅπου καὶ μᾶλλον ἀπεβίωσε.
Ἡ νεαρὴ χήρα κατέφυγε στὰ βουνά, ὅπου ζοῦσε ἀσκητικά, μὲ μεγάλη νηστεία. Ἐκεῖ της ἐμφανίστηκε ὁ Ἅγιος Γεώργιος καὶ τὴν προειδοποίησε γιὰ ἐπικείμενη ἐπιδρομὴ τῶν Τσετῶν. Ἡ Σοφία ἐνημέρωσε τοὺς συγχωριανούς της, ποὺ κρύφτηκαν καὶ ἀπέφυγαν τὸν κίνδυνο.
Στὴν ἀνταλλαγὴ τῶν πληθυσμῶν τὸ καράβι ποὺ μετέφερε τοὺς συγχωριανοὺς τῆς Σοφίας στὴν Ἑλλάδα κινδύνεψε νὰ καταποντιστεῖ. Αὐτὴ ἔβλεπε τὰ κύματα γεμάτα ἀπὸ Ἀγγέλους καὶ τὴν Παναγία. Ζήτησε ἂπ αὐτὴν νὰ πνιγεῖ ἡ ἴδια καὶ νὰ σωθοῦν οἱ συγχωριανοί της. Ἡ Παναγία τοὺς ἔσωσε ὅλους. Ὁ καπετάνιος δὲν τὸ πίστευε πῶς σώθηκαν κι ἔλεγε: «Κάποιον ἅγιο ἔχουμε» καὶ οἱ χωριανοὶ τοῦ ἀπάντησαν: «Τὴ Σοφία».
Τὸ 1927 μ.Χ. μὲ παρότρυνση τῆς Παναγίας πηγαίνει στὸ μοναστήρι της στὴν Κλεισούρα τῆς Καστοριᾶς, στὴν Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Γενεθλίου τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ὅπου ἔζησε ἀσκητικὰ γιὰ μισὸ περίπου αἰώνα. Ἐκεῖ βρῆκε ἕναν ἐνάρετο ἱερομόναχο, τὸν π. Γρηγόριο, ποὺ εἶχε ἔλθει ἀπὸ τὸ Ἅγιο Ὅρος, ὁ ὁποῖος τὴν κατάρτισε στὴ μοναχικὴ ζωή. Ἔζησε ἀσκητικὰ ὡς λαϊκή, φορώντας τὰ μαῦρα τῆς χηρείας καὶ τῆς ἀσκήσεως, καθισμένη πάνω στὸ τζάκι καὶ ἀλείφοντας τὸ πρόσωπό της μὲ στάχτη, γιὰ νὰ μὴ φαίνεται ἡ ὀμορφιά του.
Τὰ περισσότερα χρόνια τὰ πέρασε μόνη της, μὲ μόνο τὸν Θεό, καθὼς τὸ μοναστήρι ἔμεινε χωρὶς μοναχούς. Ὑπέμεινε τοὺς δριμεῖς χειμῶνες, μὲ τὴ θερμοκρασία νὰ πέφτει στοὺς -15 βαθμούς, καὶ τὴν πολλὴ ὑγρασία τοῦ τόπου. Ὅταν τῆς ἔλεγαν ν’ ἀνάψει φωτιά, φώναζε ἕνα μακρόσυρτο «Ὄχι!», ποὺ ἀκόμα ἠχεῖ στὰ αὐτιὰ ὅσων τὴν ἄκουσαν. Κυκλοφοροῦσε ξυπόλητη, ἐνῶ τὰ ροῦχα της ἦταν πάντα κουρελιασμένα καὶ ἀνεπαρκῆ γιὰ τὶς συνθῆκες τῆς περιοχῆς. Τῆς ἔδιναν καινούργια. Δὲν τὰ φοροῦσε, ἀλλὰ τὰ πρόσφερε σὲ ὅσους εἶχαν ἀνάγκη. Κοιμόταν καὶ σ’ ἕναν ἄλλο χῶρο, πάνω σὲ ἄχυρα, ἀλλὰ ἀπὸ κάτω εἶχε βάλει σουβλερὲς πέτρες. Δὲν λουζόταν ποτὲ οὔτε χτενιζόταν, καὶ τὰ μαλλιὰ της εἶχαν σκληρύνει πολύ. Ὅταν κάποτε χρειάστηκε νὰ τὰ σηκώσει ἀπὸ τὰ μάτια της, γιὰ νὰ βλέπει καλύτερα, ἀναγκάστηκε νὰ τὰ κόψει μὲ τὸ ψαλίδι ποὺ κούρευαν τὰ πρόβατα. Παρ’ ὅλα αὐτὰ ὅμως, τὸ κεφάλι της εὐωδίαζε.
Τὸ φαγητὸ της ἦταν λιτότατο, συνήθως μὲ ὅ, τί ἔβρισκε στὴν περιοχή: μανιτάρια, μούσκλια, ἀγριόχορτα, φτέρη, φύλλα τῶν δέντρων, ἢ μὲ λίγη ντομάτα τουρσί, μουχλιασμένη. Τὰ Σαββατοκύριακα ἔβαζε καὶ μία κουταλιὰ λάδι στὸ πιάτο της. Ἄλλες φορὲς ἄνοιγε καμιὰ κονσέρβα ψάρι καὶ τὸ ἔτρωγε ὅταν εἶχε πιάσει ἕνα δάχτυλο μούχλα. Ἔτρωγε καὶ σὲ παλιὰ σκουριασμένα ὀρειχάλκινα σκεύη, ἀλλὰ δὲν πάθαινε τίποτα. Νήστευε καὶ μὲ τὸ παλαιὸ καὶ μὲ τὸ νέο ἡμερολόγιο, γιὰ νὰ μὴ σκανδαλίζει κανέναν καὶ ὅταν κάποιοι διαμαρτύρονταν γιὰ τὶς «ὑπερβολές» της, τοὺς ἀπαντοῦσε: «Παιδεύω τὸ σαρκίο μου».
Κι ὅμως, αὐτὴ ἡ αὐστηρὴ μὲ τὸν ἑαυτὸ της ἀσκήτρια ἦταν πολὺ γλυκιὰ καὶ ἐπιεικὴς μὲ τοὺς ἄλλους. Δὲν κρατοῦσε δραχμὴ ἀπὸ τὰ χρήματα ποὺ τῆς ἔδιναν, ἀλλὰ τὰ ἔκρυβε γιὰ νὰ τὰ δώσει στοὺς ἀναγκεμένους ὅταν θὰ ἐρχόταν ἡ ὥρα. Τὰ τότε κοριτσάκια, σημερινὲς γερόντισσες τῆς Κλεισούρας, ποὺ μιλοῦσαν ἑλληνικὰ καὶ βλάχικα, ἀγαποῦσαν τὴ συντροφιά της, ἔστω κι ἂν δὲν καταλάβαιναν τὰ ποντιακά της. Νουθετοῦσε τὶς ἄγαμες κοπέλες ποὺ τύχαινε νὰ παραστρατήσουν, φρόντιζε νὰ παντρευτοῦν, τὶς προίκιζε ἀπὸ τὰ χρήματα ποὺ τῆς ἔδιναν καὶ ἀνέθετε στὴν Παναγία τὴν προστασία τους. «Ἡ Παναΐα κι θὰ χάντ σας» (δὲν θὰ σᾶς χάσει ἡ Παναγία), τοὺς ἔλεγε.
Ποτὲ δὲν πλήγωσε ἢ στενοχώρησε κανένα. Ἂν καταλάβαινε ὅτι κάποιος εἶχε προβλήματα μέσα του, περνοῦσε ἀπὸ δίπλα του, τοῦ ἔλεγε ἕνα δύο λόγια, χωρὶς νὰ τὴν ἀντιληφθοῦν οἱ ἄλλοι, ἀπομακρυνόταν, κι ἐκεῖνος τὴν ἀκολουθοῦσε. Τὸν παρηγοροῦσε, τὸν συμβούλευε, τὸν ἐνίσχυε μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, κι αὐτὸς ἔφευγε ἄλλος ἄνθρωπος. Ἔλεγε πολλὲς φορές: «Αὐτοὶ ἦρθαν μαῦροι στὴν Παναγία καὶ φεύγουν ἄσπροι». Γνώριζε πολλὰ σκάνδαλα ἀπὸ ἱερεῖς, μοναχούς, λαϊκούς... Δὲν κατηγοροῦσε ποτὲ κανέναν, ἀλλὰ ἔλεγε: «Νὰ σκεπάζετε, νὰ σᾶς σκεπάζει ὁ Θεός».
Ἀγαποῦσε καὶ τὰ ζῶα. Εἶχε μία ἀρκούδα, ποὺ ζοῦσε στὸ δάσος καὶ τὴν ἔλεγε «ρούσα». Ἐρχόταν κι ἔπαιρνε τροφὴ ἀπὸ τὰ χέρια της, τῆς ἔγλειφε τὰ χέρια καὶ τὰ πόδια ἀπὸ εὐγνωμοσύνη κι ἐπέστρεφε στὸ δάσος. Ἔβαζε ψίχουλα στὰ περβάζια τῶν παραθύρων γιὰ τὰ πουλάκια, κι αὐτά, ὅταν ἡ ἁγία προσευχόταν, φτερούγιζαν γύρω της καὶ κελαηδοῦσαν. Σὰν νὰ ζοῦσε στὸν Παράδεισο, πρὶν ἀπὸ τὴν πτώση.
Εἶχε κοινωνία μὲ τὴν Παναγία καὶ τοὺς Ἁγίους. Τὸ 1967 μ.Χ., ἀρρώστησε βαριά, ἀπὸ σκωληκοειδίτιδα ἢ κήλη, ὥστε νὰ διπλωθεῖ στὰ δύο ἀπὸ τὸν πόνο. Δὲν δέχτηκε γιατρὸ ἀλλὰ ἔλεγε: «Θὰ ἔρθει ἡ Παναγία νὰ μὲ πάρει ἀπὸ τὸν πόνο». Ἔβαζε στουπιὰ ἡ φυτίλια ἀπὸ τὶς κανδῆλες, ὥσπου σάπισε ἡ πληγὴ κι ἔβγαζε κακοσμία. Τότε τῆς ἐμφανίστηκε ἡ Παναγία μὲ τὸν ἀρχάγγελο Γαβριὴλ καὶ τὸν Ἅγιο Γεώργιο. Τῆς εἶπε ὁ ἀρχάγγελος: «Θὰ σὲ κόψουμε τώρα». Αὐτὴ ἀπάντησε: «Εἶμαι ἁμαρτωλή, νὰ ἐξομολογηθῶ, νὰ κοινωνήσω, καὶ νὰ μὲ κόψεις». Μία «ἐγχείρηση θὰ σοὺ κάνουμε», τῆς ἁπαντά. Ἔγινε ἡ ἐπέμβαση, ἡ Σοφία ἔγινε καλὰ καὶ συχνὰ σήκωνε χωρὶς ντροπὴ τὴν μπλούζα ἢ τὸ φόρεμά της, γιὰ νὰ δείξει στὸν κόσμο τὴν τομὴ ποὺ ἔκλεισε μόνη της[17].
Ἡ Ὁσία Σοφία, ἡ «ἀσκήτισσα τῆς Παναγιᾶς» ὅπως ἀποκαλεῖται, ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ στὶς 6 Μαΐου 1974 μ.Χ.
Ἀπολυτίκιον Ὁσίας Σοφίας Κλεισούρας
Ἦχος πλ. α΄. Τὸν συνάναρχον Λόγον
Ἀσὸν Πόντον ἀξίως ἔβγοσεν ἥλιος ἀμὸν τὸ ἄστρον τὸ νέον καὶ κελιτίσα ἁγνὴ καὶ Κλεισούραν Καστορίας ἐφώταξεν ἐφῶτσεν ἀόκνους προσευχᾶς ἔγλυσεν τὸ κορμίνατς καὶ ἐγάρτυνεν ἀσὸν πόνον καὶ θαυμαστέσα τὴν Τσόφαν ὡς μειζετέρτσα ἀτὲν ψάλλομεν.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ΄. Τῇ Ὑπερμάχῳ.
Τὴν ὑπὲρ φύσιν, ἐν Κλεισούρᾳ ἐνασκήσασαν, καὶ ὑπομείνασαν, τὸ ψῦχος ὥσπερ ἄσαρκος, παρ’ ἑστίαν καθημένην Μονῆς αὐλείῳ, βιοτῆς αὐτῆς τὰς νύκτας καὶ σχολάζουσαν, προσευχῇ Σοφίαν θείαν εὐφημήσωμεν, πόθω κράζοντες· Χαίροις πάνυ Ἀσκήτρια.
Μεγαλυνάριον
Χαίροις τῆς Ἀρδάσσης σεπτὸς βλαστός, χαίροις Πόντου κρίνον, μυροβόλον καὶ εὐανθές, χαίροις τῆς Κλεισούρας, κιννάμωμον Σοφία, ἡ ἀκραιφνεῖ ἀσκήσει, κόσμον ἡδύνασα.
Θαύματα τῆς Ἁγίας Σοφίας
1) Ἦταν μία γυναίκα βαφτισμένη ὀρθόδοξη ἀλλὰ «ἄπιστη», ἀπομακρυσμένη ἀπὸ Τὸν Θεό. Κάποτε ὁ Κύριος εὐλόγησε τὴν μήτρα της μὲ ἕνα παιδί. Τὴν 2η μέρα τοῦ 5ου μήνα κυήσεως δὲν εἶχε καμμιὰ ἔνδειξη κινητικότητας τοῦ ἐμβρύου στὴ κοιλιά της. Δὲν ἔδωσε πολὺ σημασία παρ’ ὅτι τὸ γεγονὸς τὴν ἀνησύχησε κάπως…
Τὴν 3η μέρα ἡ κατάσταση παρέμενε ἴδια κι ἔτσι ἀποφάσισε νὰ ἐπισκεφτεῖ τὸ γιατρό της. Ἔγινε ὑπέρηχος καὶ ὁ γιατρὸς τῆς ἔδωσε κάποια περιθώρια ζωῆς τοῦ ἐμβρύου. Τὴν ἑπόμενη μέρα ξαναέκανε ὑπέρηχο ἀλλὰ τὰ ἀποτελέσματα δὲν ἦταν ἐνθαρρυντικά. Ἀκολούθησε καὶ 3ος ὑπέρηχος τὴν ἑπομένη κι ἐκεῖ ἀποφάνθηκαν πὼς τὸ μωρὸ εἶχε πεθάνει καὶ θὰ ἔπρεπε νὰ προβοῦν σὲ ἀναγκαστικὴ ἔκτρωση. Νοσηλεύεται λοιπὸν καὶ τὴν ἑπόμενη μέρα οἱ γιατροὶ θὰ ἔκαναν τὴν ἐπέμβαση…
Κάποιος συγγενής της, τῆς ἔδωσε λαδάκι ἀπὸ τὸ καντήλι τῆς Ἁγίας Σοφίας τῆς Κλεισούρας, σταύρωσε τὴν κοιλιά της καὶ τῆς ζήτησε νὰ προσευχηθεῖ θερμά.
Τὴν ἑπομένη καὶ πρὶν μπεῖ στὸ χειρουργεῖο γιὰ τὴν ἐπέμβαση, ἡ ἀδελφή μας, ζήτησε νὰ τῆς γίνει προηγουμένως νέος ὑπέρηχος, ἔχοντας τὴν πεποίθηση πὼς κάτι ἄλλαξε… Ἡ Ἁγία εἶχε κάνει τὸ θαῦμα Της… τὸ μωρὸ ζοῦσε!!!
Ἡ χαρὰ τοὺς ἦταν ἀπερίγραπτη… τὸ παιδὶ γεννήθηκε κανονικὰ εἶναι κορίτσι καὶ βαφτίστηκε στὸ ὄνομα τῆς ἁγίας, Σοφία![18]
2) Ἕνα ἀπὸ τὰ διακονήματα τῆς Ἁγίας Σοφίας ἦταν νὰ ἀνάβει τὰ καντήλια στὰ ξωκκλήσια πέριξ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ὅπου ἐγκαταβίωνε!
Κάποια ἡμέρα λοιπὸν ξεκίνησε μὲ μία εὐλαβῆ πνευματική της θυγατέρα καὶ ἀνέβηκαν 300 μέτρα σὲ μία ἀπότομη πλαγία πάνω ἀπὸ τὴν Μονή, γιὰ νὰ ἀνάψουν τὰ καντήλια στὸ Ἱερὸ Παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας Τριάδος!
Ἀφοῦ λοιπὸν ἄναψαν τὰ καντήλια, σκούπισαν τὸ ἐξωκκλήσι καὶ θυμίασαν πῆραν βιαστικὰ τὸ δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς καθὼς τὰ ἀπειλητικὰ μαῦρα σύννεφα στὸν ὁρίζοντα προμήνυαν σφοδρὴ καταιγίδα!
Μὲ τὸ ποὺ βγῆκαν ἀπὸ τὸ Παρεκκλήσιο ἡ Ἁγία Σοφία τῆς Κλεισούρας ξεκίνησε νὰ ἀπαγγέλει – ὅπως ἦταν ἐξάλλου ἡ συνήθεια της – τοὺς Χαιρετισμοὺς τῆς Θεοτόκου!
Ἡ καταιγίδα δὲν ἄργησε νὰ ξεσπάσει!
Καὶ ἦταν ὄντως σφοδρή! Νεροποντὴ μὲ χοντρὸ χαλάζι!
Καὶ ὅμως! Οἰ Χαιρετισμοί της Παναγίας μας ἔκαναν πάλι τὸ θαῦμα τους!
Ἡ καταρρακτώδης βροχὴ καὶ τὸ χαλάζι δὲν ἄγγιξαν τὴν Ἁγία Σοφία τῆς Κλεισούρας καὶ τὴν κοπέλα ποὺ τὴν συνόδευε!
Οὔτε μία σταγόνα δὲν ἔπεσε πάνω τους!
Καὶ ἐνῶ γύρω τους ἐμαίνετο ἡ καταιγίδα, ἡ Ἁγία Σοφία καὶ ἡ κοπέλα ἐπέστρεψαν στεγνὲς στὸ Μοναστήρι, ἀπαγγέλοντας μὲ τὸ στόμα τους, τοὺς Χαιρετισμοὺς τῆς Παναγίας μας![19]
3) Ὁ π. Νικόλαος Γκίκαρνας, ἐφημέριος στὸ χωριὸ Κλεισούρα, διηγεῖται: «Ἦταν ἑτοιμοθάνατο ἕνα παιδὶ στὸ χωριό, στὴν Κλεισούρα. Τὸ παίρνουν καὶ τρέχουν στὸ μοναστήρι νὰ τὸ βαφτίσουν πρὶν νὰ πεθάνει. Τότε ἡ Σοφία τὸ κάνει ἀεροβάπτισμα καὶ τὸ ὀνομάζει Χάρη, Θεοχάρη, νὰ ἔρθει ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ σωθεῖ τὸ παιδί».
Ὁ ἴδιος ὁ κ. Θεοχάρης συμπληρώνει: «Ἡ μακαρίτισσα ἡ μάννα μου, Σουλτάνα τὸ ὄνομά της, εἶχε χάσει τρία παιδιὰ καὶ μόλις γεννήθηκα ἐγώ, τὴν 1η Αὐγούστου 1946, εἶπαν νὰ μὲ «χαρίσουν» στὸ μοναστήρι, στὴν Παναγία, κι ἂν θέλει, νὰ ζήσω.
Μὲ πῆγαν στὸ μοναστήρι χωρὶς κουμπάρο καὶ εἶπαν ὅτι ὅποιος παρουσιαστεῖ πρῶτος, αὐτὸς θὰ μὲ βαφτίσει. Ἀκούει ἡ καλογριά, ἡ Σοφία, ἀπὸ μέσα τὰ κλάματα καὶ μᾶς ἀνοίγει. Ὅλοι περίμεναν κανένα ὄνομα Θανάση, Πέτρο, ἀλλὰ αὐτὴ εἶπε θὰ ἔρθει τοῦ Θεοῦ ἡ Χάρη καὶ θὰ σωθεῖ τὸ παιδί. Καὶ ἔτσι ἔζησα μὲ τὸ ὄνομα Θεοχάρης»[20].
[1] https://www.saint.gr/425/saint.aspx.
[2] Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος σημειώνει: «Ἡ Ἐμμέλεια καταγόταν ἀπὸ τὴν Καισάρεια τῆς Καππαδοκίας. Ἀπὸ γένος ἔνδοξο καὶ ἀρχοντικό. Ἡ Ἐμμέλεια ἀπὸ τὰ πλούτη καὶ τὴ λαμπρὴ καταγωγή της δὲν ἐπηρεαζόταν. Ἀγωνιζόταν νὰ ζήσει σύμφωνα μὲ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ». https://www.imlemesou.org.
[3] https://www.imlemesou.org.
[4] Ὁ ἴδιος ὁ Μέγας Βασίλειος ὁμολογεῖ: «Ἐκ παιδὸς ἔλαβον ἔννοιαν περὶ Θεοῦ παρὰ τῆς μακαρίας μητρός μου». Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἀναφέρει γιὰ τὴν Ἐμμέλεια ὅτι ὑπῆρξε πολύτεκνος ἀλλὰ καὶ καλλίτεκνος. Τῆς ἐδόθη ἡ χάρις του νὰ ἔχει πολυπαιδία ἀλλὰ καὶ εὐτεκνία. Δὲν ἀρκεῖτο μόνο νὰ ἀφήσει παιδιὰ στὴ γῆ, ἔστω ἐπιτυχημένα, ἀλλὰ νὰ τὴν ἀξιώσει ὁ Θεὸς νὰ τοὺς δεῖ οὐρανοπολίτες. Καὶ τὴν ἀξίωσε ὁ Θεός.
https://www.imlemesou.org
[5] Πόση ὑπομονὴ καὶ ἀνδρεία ἔδειξε καὶ πίστη, ὅταν ὁ μοναχὸς Ναυκράτιος, σὲ ἡλικία μόλις 27 ἐτῶν, πνίγηκε στὰ ὁρμητικὰ νερὰ στὸν ποταμὸ Ἴριν, τοῦ Πόντου, στὸ διακόνημά του νὰ ἐξασφαλίζει τροφὴ τῶν γερόντων μοναχῶν ἀλλὰ καὶ σὲ πλῆθος ἀσθενῶν καὶ πτωχῶν. https://www.imlemesou.org.
[6] Δὲν ὑπάρχει πιὸ ὄμορφη μορφὴ διδασκαλίας στοὺς γύρω μας, ἀπὸ τὴν πράξη καὶ τὸ παράδειγμά μας. Πόσο δὲ μᾶλλον ἀπὸ τοὺς γονεῖς πρὸς τὰ παιδιά… Ἐδῶ ἐφαρμόζεται ἡ ὡραία προτροπὴ τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου πρὸς ὅλους ἐμᾶς: «Νὰ καθαρίσεις πρῶτα τὸν ἑαυτό σου γιὰ νὰ μπορέσεις νὰ καθαρίσεις καὶ τοὺς ἄλλους· νὰ γίνεις σοφὸς γιὰ νὰ κάνεις καὶ τοὺς ἄλλους σοφούς· νὰ γίνεις φῶς γιὰ νὰ φωτίσεις ὅλους· νὰ φτάσεις κοντὰ στὸν Θεὸ γιὰ νὰ ὁδηγήσεις καὶ τοὺς ἄλλους· νὰ ἁγιασθεῖς γιὰ νὰ ἁγιάσεις».
[7] Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος τὴν ὕμνησε μὲ ἕνα ὑπέροχο ἐπιτάφιο ποίημα: «Ἡ Ἐμμέλεια ἀπέθανε. Ποῖος τὸ εἶπε; Αὐτὴ βεβαίως τόσων καὶ τέτοιων παιδιῶν προσέφερε φῶς εἰς τὴν ζωὴν μὲ καλὰ καὶ πολλὰ παιδιά, ἰδοὺ μοναδικὴ μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων. Τρεῖς εἶναι ἱερεῖς πολὺ ἔνδοξοι... εἶναι τόσον μεγάλη ρίζα. Αὐτὸ εἶναι τὸ ἱερὸν βραβεῖον τῆς εὐσεβείας σου, ὢ εὐγενεστάτη ὅλων, ἡ τιμὴ τῶν πολλῶν παιδιῶν σου, διὰ τὰ ὁποία ἕναν πόθο εἶχες».https://www.imlemesou.org
[8] https://www.imlemesou.org/index.php/psifides-pisteos-2/agies-morfes/345-oi-agies-miteres-ton-trion-ierarxon.
[9] Ὁ Γρηγόριος εἶχε πέσει στὴν αἵρεση τῶν Ὑψισταρίων, ὁ ὁποῖος δεχόταν τὸν Ὕψιστο μονοπρόσωπο καὶ δὲν πίστευε στὴν Τριαδικότητά του. (https://www.saint.gr/2227/saint.aspx).
[10] Πόσο ὄμορφη καὶ διδακτικὴ εἰκόνα… ἡ μάνα νὰ μεγαλώνει τὰ παιδιά της μὲ τὴν Ἁγία Γραφή. Τί μεγάλο παράδειγμα γιὰ ὅλους μας σήμερα… Γιὰ ὅλους ἐμᾶς ποὺ τόσο πολὺ ἀναλωνόμαστε στὸ νὰ προσφέρουμε ὅλα τὰ καλὰ στὰ παιδιὰ μας (τροφή, ἐνδυμασία, μόρφωση, διασκέδαση, ἄνεση κ.τ.λ.), ὥστε νὰ μὴν τοὺς λείψει τίποτε, ἀλλὰ παραμελοῦμε τὴν ψυχή τους… δὲν δίνουμε Χριστὸ στὰ παιδιά μας. Ἀναλωνόμαστε ὡς πρὸς τὰ τοῦ σώματος, ἀδιαφοροῦμε ὅμως γιὰ τὰ πνευματικά… Λησμονοῦμε δυστυχῶς τὸ λόγο τοῦ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου: «Τί θὰ ὠφεληθεῖ ὁ ἄνθρωπος, ἂν κερδίσει ὁλόκληρο τὸν κόσμο ἀλλὰ χάσει τὴ ζωή του;» Μάρκ. 8, 36. Ὡς γονεῖς ὅμως θὰ δώσουμε λόγο στὸ Θεό, εἰδικὰ δὲ σὲ ὅτι ἀφορᾶ τὰ παιδιά μας, πρωτίστως γιὰ τὶς ψυχές τους.
[11] Ὁ Χριστὸς νὰ εἶναι στὸ κέντρο τῆς κάθε οἰκογένειας! Αὐτὴ εἶναι ἡ λύση γιὰ κάθε σύγχρονη οἰκογένεια, ποὺ περνᾶ κρίση ὡς θεσμός, ἐνῶ τὰ διαζύγια τείνουν νὰ γίνουν κανόνας.
[12] https://www.saint.gr/2227/saint.aspx.
[13] https://www.imlemesou.org/index.php/psifides-pisteos-2/agies-morfes/345-oi-agies-miteres-ton-trion-ierarxon.
[14] Αὐτὴ ἡ εἰκόνα περιγράφει πολὺ ὄμορφα τὸν πνευματικὸ ἀγώνα ποὺ καλεῖται νὰ δώσει ὁ κάθε ἄνθρωπος: Νὰ ξεριζώσει ἀπὸ τὴν ψυχὴ του τὰ πάθη ποὺ τὴν φθείρουν καὶ νὰ φυτέψει στὴν θέση τοὺς ἀρετές. Μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο στὸ τέλος θὰ ἔχει μία ὁλάνθιστη ψυχή, γεμάτες ἀρετές, εὐάρεστη στὸ Θεό.
[15] https://www.saint.gr/4265/saint.aspx.
[16] Τα Τάγματα Ἐργασίας ἢ ἀλλιῶς «Ἀμελὲ Ταμπουρού», ὀνομάστηκαν καὶ τάγματα βασανισμου καὶ θανάτου. Μπορεῖ νὰ μὴ στόχευαν ἄμεσα στὴ ἐξόντωση των χιλιάδων ἐπιταγμένων, ἀλλὰ τὴ σταδιακὴ ψυχολογικὴ καὶ σωματικὴ ἐξασθένιση ὅσων ἀναγκάστηκαν νὰ ἐργαστοῦν σε βαριὲς ἐργασίες ὑπὸ ἀπάνθρωπες συνθῆκες, εἶχε κατάληξη τὸ θάνατό τους.
Τὸ σχέδιο ἐξόντωσης τῶν ταγμάτων ἐργασίας, ὑποδείχθηκε στους Οθωμανοὺς ἀπὸ τοὺς συμμάχους τους Γερμανούς..
Ἐκτιμᾶται ὄτι μεχρι τὸ τέλος τοῦ 1918, ἕως 250.000 Ἕλληνες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καὶ τοῦ Πόντου, ἔχασαν τὴ ζωὴ τους σ’ αὐτὰ τὰ τάγματα ἐργασίας.
Οἱ ἐπιταγμένοι στὰ «Ἀμελὲ Ταμπουρού» ἐκτελοῦσαν δημόσια ἔργα -κάτω ἀπὸ ὁποιεσδήποτε καιρικὲς συνθῆκες- μὲ τὴ ζωή τους νὰ μὴν ἔχει καμία ἀπολύτως ἀξία, σπάζοντας πέτρες και ανοίγοντας δρόμους στὰ βουνὰ καὶ ὄχι μόνο.
Οἰ επιταγμένοι - αἰχμάλωτοι στοιβαζονταν σὲ ἀποθῆκες καὶ παραπήγματα, ἔκθετοι σὲ μολυσματικὲς ἀσθένειες ποὺ μεταδίδονταν ἀπὸ ὅσους εἶχαν ἤδη προσβληθεῖ. (https://www.protothema.gr/greece/article/1007571/genoktonia-podion-ta-tagmata-ergasias-thanatou-ton-tourkon/).
[17] Πρὶν κάποια χρόνια, σὲ μία ἐπίσκεψη σὲ ἕνα μεγάλο νησὶ τῆς Ἑλλάδας, εἴχαμε γνωρίσει μία μοναχὴ ἀρκετὰ μεγάλη σὲ ἡλικία ποὺ ἦταν πνευματικὸ τέκνο τοῦ Ἁγίου Πορφυρίου τοῦ Καυσοκαλυβίτη. Μᾶς δηγήθηκε ἕνα παρόμοιο θαῦμα, ποὺ εἶχε κάνει στὴν ἴδια ὁ Ἅγιος Πορφύριος.
Κάποτε ἔπεσε ἕνας βράχος ἐπάνω της καὶ τὴν καταπλάκωσε, κινδύνεψε τόσο πολὺ ἡ ζωή της, ὅμως μὲ τὴν προσευχὴ τοῦ Ἁγίου ἔζησε… Τὸ σῶμα της ὅμως ἦταν γεμάτο πληγὲς κι ἔβγαζε πύον. Κάποια στιγμὴ τὴν πῆρε λίγο ὁ ὕπνος καὶ τὴν ξύπνησε τὸ τηλεφώνημα τοῦ Ἁγίου Πορφυρίου. «Ἔκανα ὅτι μποροῦσα. Τώρα θὰ ἔχεις μόνο μία πληγή», τῆς εἶπε. Ἡ μοναχὴ τὰ ἔχασε! Τὴν εἶχε χειρουργήσει! Ἔκανε μόνο μία τομή, ἀρκετὰ μεγάλη ἀπὸ τὸ στῆθος μέχρι τὴν κοιλιά.
Αὐτὴ τὴν τομὴ τὴν εἴδαμε μὲ τὰ ἴδια μας τὰ μάτια, καθὼς ἡ μοναχὴ διηγούμενη τὸ γεγονὸς σήκωσε τὸ ράσο της καὶ μᾶς τὴν ἔδειξε…. Ὁ Ἅγιος Πορφύριος ὅταν ἔκανε τὸ θαῦμα αὐτό, ἦταν ἀκόμη ἐν ζωῇ.
[18] https://ieramonopatia.gr/diafora/thaumata/i-agia-sofia-tis-kleisoyras-ekane-to-thayma-tis-to-moro-zoyse/.
[19] https://www.ekklisiaonline.gr/eipan/cheretismi-mega-thavma-i-vrochi-den-angixe-tin-agia-sofia-tis-klisouras.
[20] https://www.saint.gr/343/texts.aspx.