Κήρυγμα γιά τόν Ἅγιο Νεκτάριο

2015-11-04 01:48

     «Σήμερον φαιδρῶς ἐξέλαμψεν, ὡς ἀστὴρ νεοφανής, ἡ νέα πανήγυρις τοῦ Ἱεράρχου Νεκταρίου, τὴν Ἐκκλησίαν καταλαμπρύνουσα»[1], ψάλλαμε γιὰ τὴν μεγάλη καὶ ἑόρτιο αὐτὴ ἡμέρα, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί. Κατέστη ἡ «νέα» αὐτὴ «πανήγυρις» λαμπρὰ καὶ περίδοξος «ἐν ἐσχάτοις καιροῖς»[2] ἀφοῦ ὁ πανάγαθος Θεὸς ηὐδόκησεν ὥστε νὰ ἀναδειχθεῖ ἕνας ἀκόμη Ἅγιος ἀπὸ τὴν ἁγία μας Ἐκκλησία κατὰ τὴν σύγχρονο καὶ πολυτάραχο ἐποχή μας. Ἔχουν βεβαίως μεσολαβήσει ἀρκετὰ ἔτη ἀπὸ τὴν κοίμηση τοῦ ὑμνολογουμένου Ἁγίου Νεκταρίου ἀλλὰ θὰ μποροῦσε νὰ εἰπωθεῖ ὅτι οἱ δύσκολες καταστάσεις δὲν ἔλειψαν ποτὲ ἀπὸ τὸ πολύπαθο γένος μας. Κατὰ τὰ ἔτη τῆς ἐπιγείου ζωῆς του κοσμογονικὲς ἀλλαγὲς πραγματοποιοῦνται στὴν περιοχὴ ἀλλὰ καὶ στὴν πατρίδα μας· καταποντίζεται ἡ «Μεγάλη Ἰδέα», τὸ μεγάλο δράμα τοῦ ἑλληνισμοῦ καὶ τῆς Ρωμιοσύνης, λαμβάνουν χώρα οἱ Βαλκανικοὶ καὶ ὁ Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ἐπεκτείνονται τὰ σύνορά μας, ἐπέρχεται μετὰ ἀπὸ λίγο μιὰ ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες τραγωδίες γιὰ ἐμᾶς, ἡ Μικρασιατικὴ καταστροφή.

     Μέσα λοιπὸν σὲ αὐτὸ τὸ περιβάλλον γεννιέται καὶ ἀνδρώνεται, διαπρέπει καὶ ἁγιάζει τὸ σήμερα τιμώμενο πρόσωπο. Ἀναφερθήκαμε δὲ στὸ ἱστορικὸ ὑπόβαθρο γιὰ νὰ καταδειχθεῖ ἁπλῶς ὅτι ἀκόμη καὶ σὲ τέτοιες ἐποχές, ἐποχὲς δύσκολες γιὰ ὅλους, ἀναδεικνύονται οἱ πολύφωτοι ἀστέρες τοῦ νοητοῦ στερεώματος τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ θεοφόροι δηλαδὴ πατέρες, οἱ ὁποῖοι ἐφαίδρυναν τὴν Ἐκκλησία μας μὲ τὰ φῶτα τῆς εὐσεβείας[3]. Πολὺ περισσότερο σὲ τέτοιες ἐποχὲς ἀναφαίνονται αὐτὲς οἱ ἁγιασμένες μορφὲς γιὰ νὰ καταδειχθεῖ ὅτι «ἡ δύναμις» τοῦ Θεοῦ «ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται»[4].

     Εἶναι γεγονὸς πὼς δύσκολα μπορεῖ κανεὶς νὰ ἐπιλέξει ἀνάμεσα στὰ πολλὰ γεγονότα τῆς πολυτάραχης ζωῆς καὶ τὰ ἰδιαίτερα χαρίσματα τοῦ ἀνδρός, γιὰ νὰ ἀναφερθεῖ κατὰ μία τέτοια ἑόρτιο ἡμέρα. Πῶς νὰ ἀντιπαρέλθει τὴν συκοφαντία, ποὺ ὑπέστη ὁ Ἅγιος καὶ τὶς μετ' αὐτὴν συνέπειες, οἱ ὁποῖες κυριολεκτικῶς σημάδευσαν τὴν μετέπειτα ζωή του; Συκοφαντία μάλιστα ποὺ σὲ νέα μορφὴ ἐπανῆλθε περὶ τὰ τέλη τοῦ βίου του! Μπορεῖ νὰ μὴν ἀναφερθεῖ ἡ πολύπτυχος μόρφωσή του καὶ τὸ διδακτικό του ἔργο; Δὲν ἦταν ἄνθρωπος ταπεινός, ἐπίσκοπος ὢν καὶ ταυτόχρονα ἐργαζόμενος ὅπως ὁ ἔσχατος ἐργάτης στὴν Μονή του; Ποιὰ εὐαγγελικὴ ἀρετὴ δὲν προσπάθησε νὰ ἐργασθεῖ;

     Ἕνας ἀπὸ τοὺς βιογράφους του ἀναφέρει τὰ ἑξῆς: «τοιοῦτος νεοφανὴς ἀστὴρ ἐν τῷ στερεώματι τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἅγιος ἐν ἁγίοις θαυματουργὸς καὶ περίδοξος τυγχάνει καὶ ὁ ἅγιος Νεκτάριος ὁ Μητροπολίτης Πενταπόλεως, τὸ ἐξαίρετον καύχημα τῶν εὐσεβῶν καὶ Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν, τὸ νέκταρ τὸ γλυκύτατον τῆς ἐναρέτου ζωῆς, τὸ ὁποῖον κατηύφρανε διὰ τῆς ἁγιαστικῆς χάριτος τὰς καρδίας τῶν εὐσεβῶν· τὸ πολύτιμον σκεῦος τῶν δωρεῶν τοῦ ἁγίου Πνεύματος· τὸ ὕψος τῆς ταπεινώσεως, τὸ βάθος τῆς ἀγάπης, τὸ πανευῶδες ἀλάβαστρον τῆς εὐωδίας τοῦ Παρακλήτου· ὁ πολὺς ἐν ἀρετῇ καὶ μέγας ἐν θαύμασι καὶ ταχὺς ἐν προστασίαις καὶ πρὸς Θεὸν πρεσβευτὴς ἡμῶν θερμότατος»[5].

     Τὰ προαναφερθέντα νομίζω περιγράφουν ξεκάθαρα τὰ ἰδιαίτερα χαρακτηριστικὰ καὶ τὴν ἁγιότητα τοῦ τιμωμένου σήμερα προσώπου.

     Ἐκεῖνο ὅμως ποὺ πραγματικὰ ἀποτελεῖ τὸ πενταπόσταγμα θὰ λέγαμε τῶν ἀρετῶν του εἶναι κάτι ἄλλο ποὺ ἀναφέρεται ἐπίσης στὸν Βίο του. Λέγεται λοιπὸν ὅτι πολλὲς φορὲς ἐπισκεπτόταν τὴν Ἐξαρχία τοῦ Παναγίου Τάφου ἐδῶ στὴν Ἀθήνα καὶ συνομιλοῦσε μὲ τὸν ἐκεῖ Ἐφημέριο, ὁ ὁποῖος ἦταν ὄντως πνευματικὸς ἄνθρωπος. Σ' ἐκεῖνον λοιπὸν μιὰ μέρα εἶπε τὰ ἑξῆς: «Ὅταν ὁ ἄνθρωπος κατανοήσει τὸν προορισμό του καὶ ὅτι εἶναι τέκνο τοῦ ουρανίου πατέρα, τοῦ ἄκρου δηλαδὴ ἀγαθοῦ, βλέπει μὲ περιφρόνηση τὰ ἀγαθὰ αὐτοῦ τοῦ κόσμου· ναί, ὑποφέρει ὁ ἐνάρετος ἄνθρωπος πειρασμοὺς καὶ ἐξευτελισμοὺς σ' αὐτὸν τὸν κόσμο, χαίρεται ὅμως στὸ βάθος τῆς καρδιᾶς του, καὶ διότι ἔχει ἀναπαυμένη τὴν συνείδησή του· μισεῖ ὁ κόσμος καὶ περιφρονεῖ τοὺς ἐναρέτους ἄνδρες, τοὺς ζηλεύει ὅμως, διότι ὅπως ἔλεγαν οἱ πρόγονοί μας, ἀρετὴν καὶ πολέμιος θαυμάζει»[6].

     Τί περισσότερο νὰ πεῖς γι' αὐτὴν τὴν φράση; Τί νὰ εἰπωθεῖ γιὰ ἕναν ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὴν παραπάνω φράση εἶχε συλλάβει τὸ νόημα τῆς ζωῆς; Πορεύθηκε σ' αὐτὴν τὴν κοιλάδα τοῦ πόνου αὐτῆς τῆς ζωῆς «σταυροτύπως» καὶ «Θεοπρεπῶς», ὁμοιώθηκε σ' ὅλη του τὴ ζωὴ μὲ τὸν Θεὸ «τῆς ὑπομονῆς καὶ τῆς παρακλήσεως»[7] γι' αὐτὸ καὶ κατέληξε καὶ σ' αὐτὸ τὸ εὔλογο συμπέρασμα. Ἢ καὶ τὸ ἀντίστροφο· ἔζησε ἔτσι γιατὶ εἶχε καταλήξει σ' αὐτὸ τὸ συμπέρασμα ἀρκετὰ νωρίς.

     Γελιόμαστε ἀγαπητοί μου ἐὰν νομίζουμε ὅτι ἡ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι γέλια μόνο καὶ χαρές, πολὺ δὲ περισσότερο ὅτι ἡ ἁγιότητα καὶ ὁ Παράδεισος κατακτῶνται μὲ μιὰ ζωὴ ἀνέμελη καὶ ἀνέφελη. Δεῖτε τί συμβαίνει γύρω μας, στὸν διπλανό μας, ἴσως στὴν οἰκογένειά μας. Λέγεται ἀπὸ πολλοὺς ὅτι ἡ οἰκονομικὴ κρίση ἔχει τὴν αἰτία της στὴν πνευματικὴ κρίση. Εἶναι ἀλήθεια αὐτό, ἀφοῦ καταντήσαμε κάποτε ὅλοι νὰ λέμε τὸ γνωστό· «ψυχή μου ἀναπαύου φάγε, πίε,  εὐφραίνου»[8], σήμερα ζεῖς, αὔριο πεθαίνεις.

     Δυστυχῶς ὅμως γιὰ ἐμᾶς ἡ ἀλήθεια βρίσκεται ἀλλοῦ. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος λέγει πὼς «ἡ ἄνεση καὶ ἡ τρυφὴ ὁδηγοῦν στὴ ραθυμία... (Πρέπει νὰ) μὴν πονᾶμε ὑπερβολικὰ ἀπὸ τὶς θλίψεις ποὺ μᾶς συμβαίνουν, ἀλλὰ νὰ εὐχαριστοῦμε τὸν Θεό. Ἂν δὲν ὑπάρχει πειρασμός, δὲν ὑπάρχει καὶ στεφάνι. Ἂν δὲν ὑπάρχουν παλαίσματα, δὲν θὰ δοθοῦν βραβεῖα... Ἂν δὲν ὑπάρχει θλίψη, δὲν θὰ βρεθεῖ ἀνάπαυση. Ἂν δὲν περάσουμε χειμῶνα, δὲν θὰ μποροῦμε νὰ τρέφουμε ἐλπίδες ὅτι θὰ δοῦμε καλοκαίρι»[9]. Ὅλα αὐτὰ ὅμως δὲν γίνονται εἰς μάτην διότι «ἀεὶ ἡμεῖς οἱ ζῶντες εἰς θάνατον παραδιδόμεθα διὰ Ἰησοῦν»[10].

     Ἐν ὁλίγοις ὅλα αὐτὰ ποὺ γιὰ τὸν κόσμο καὶ τοὺς ἀνθρώπους του φαντάζουν παράξενα καὶ ἐξωπραγματικά, αὐτὰ εἶναι ποὺ χαρακτηρίζουν τοὺς ἀληθινοὺς χριστιανούς. Δὲν εἶναι χριστιανὸς αὐτὸς ποὺ θὰ φέρει τὸ πρόσφορο, τὸ λάδι καὶ τὸ κερὶ στὴν Ἐκκλησία, θὰ καθήσει καὶ λίγο στὴν Θεία Λειτουργία, ἴσως κάνει καὶ κάποια γενναιόδωρη προσφορὰ καὶ ὅταν περάσει τὸ κατώφλι τοῦ Ναοῦ θὰ ξαναγυρίσει σὲ ὅσα ὁ κόσμος καὶ τὰ τοῦ κόσμου ἐπιτάσσουν. Ἀληθὴς χριστιανὸς εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ματώνει στὴν ψυχὴ καὶ στὴ ζωή του νὰ κάνει τὸ οὐράνιο θέλημα, ὅπως ἀκριβῶς ἐκφράσθηκε μέσα ἀπὸ τὴν διδασκαλία καὶ τὴν ζωὴ τοῦ Κυρίου μας καὶ καταδεικνύεται στὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο.

     Παρὰ τὶς ἀντίξοες συνθῆκες τῆς ἐποχῆς καὶ τὶς προσωπικὲς δυσκολίες ποὺ συνάντησε ὁ Ἅγιος Νεκτάριος, ἔγινε πραγματικὸς «Κανόνας πίστεως» γιὰ ὅλους ἐμᾶς, ποὺ προσπαθοῦμε νὰ δικαιολογοῦμε τὶς κατὰ καιροὺς ὄχι καὶ τόσο χριστιανικές μας ἀντιδράσεις καὶ νοοτροπίες. Καταντήσαμε ἄνθρωποι τῆς θεωρίας καὶ ὄχι τῆς πράξεως. Γνωρίζουμε τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ ἀλλὰ δὲν τὸ πράττουμε. Ὁ ἄγγελος λοιπὸν τῆς ψυχῆς μας κρατάει τὸ στεφάνι τῆς ἁγιότητος ἐπάνω ἀπὸ ὅλων τὶς κεφαλές. Ὅσοι ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς χριστιανοὺς τὸ θέλουμε ἂς προσπαθήσουμε νὰ δοῦμε ποιὸ εἶναι τὸ ἀληθινὸ νόημα τῆς ζωῆς - ὅπως ὁ Ἅγιος - ἂς ἀλλάξουμε πορεία, ἂς διορθωθοῦμε, ἂς βάλουμε ἀρχὴ καὶ ἴσως ὅταν θὰ ἔλθει ἐκείνη ἡ εὐλογημένη ὥρα νὰ ἐμφανισθοῦμε μπροστὰ στὸν ἀδέκαστο Κριτὴ νὰ ἀποφασίσει Ἐκεῖνος νὰ συνευφραινόμεθα μὲ τὸν Ἅγιο Νεκτάριο στὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἀμήν.

Ἀρχιμ.Φιλόθεος Νικολάκης