Γέροντας Ἐφραὶμ ὁ Κατουνακιώτης
Ὁ βίος του
Ὁ πάπα- Ἐφραιμ Κατουνακιώτης γεννήθηκε τὸ 1912 στὸ Ἀμπελοχώρι Θηβῶν. Ὁ πατέρας τοῦ ὀνομάζονταν Ἰωάννης Παπανικήτας καὶ ἡ μητέρα τοῦ Βικτορία.
Ὁ Γέροντας εἶχε σὰν κοσμικὸς τὸ ὄνομα Εὐάγγελος. Τελείωσε τὸ Γυμνάσιο ἀλλὰ ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ἔκλεινε στὸν Εὐάγγελο τὶς κοσμικὲς θύρες τῆς ἀποκατάστασης. Στὴν Θήβα, ὅπου εἶχε μετακομίσει ἡ οἰκογένειά του, ὁ Εὐάγγελος γνώρισε τοὺς γεροντάδες τοῦ τὸν Ἐφραὶμ καὶ τὸν Νικηφόρο.
Ἡ ζωὴ τοῦ Εὐάγγελου ἦταν καλογερική. Ἀγωνίζονταν πνευματικὰ μὲ τὴν εὐχὴ τοῦ Ἰησοῦ, τὶς μετάνοιες, τὴν νηστεία καὶ κυρίως μὲ τὴν ὑπακοή.
Ἡ μητέρα τοῦ ἀξιώθηκε νὰ λάβει πληροφορία ἀπὸ τὸν Ὅσιο Ἐφραὶμ τὸν Σύρο ὅτι τὸ θέλημα τοῦ υἱοῦ της νὰ γίνει μοναχὸς ἦταν καὶ θέλημα Θεοῦ καὶ πῶς ὁ Εὐάγγελος θὰ τιμήσει τὴν μοναχικὴ ζωή.
Τὴν 14η Σεπτεμβρίου 1933 ὁ Εὐάγγελος ἄφησε τὸν κόσμο ἦλθε στὴν ἔρημό του Ἁγίου Ὅρους στὰ Κατουνάκια, στὸ ἡσυχαστήριο τοῦ Ὁσίου Ἐφραὶμ τοῦ Σύρου καὶ ἔβαλε μετάνοια στὴν συνοδεία τῶν Γεροντάδων Ἐφραὶμ καὶ Νικηφόρου. Μετὰ τὴν δοκιμασία τοῦ ἐκάρη μικροσχημος μοναχὸς μὲ τὸ ὄνομα Λογγίνος.
Τὸ 1935 ἔγινε μεγαλόσχημος μοναχὸς ἀπὸ τὸν Γέροντα τοῦ Νικηφόρο καὶ ἔλαβε τὸ ὄνομα Ἐφραίμ. Τὸν ἑπόμενο χρόνο χειροτονήθηκε Ἱερέας.
Ὁ πάπα-Ἐφραὶμ ἀξιώθηκε καὶ γνώρισε τὸν πρύτανη τῆς ἡσυχαστικῆς ζωῆς τὸν διορατικό, προορατικὸ καὶ ἅγιο Γέροντα Ἰωσὴφ τὸν Ἡσυχαστὴ (1898 -1959) καὶ συνδέθηκε πνευματικὰ μαζί του μὲ τὴν εὐλογία τοῦ Γέροντα τοῦ Νικηφόρου. Ὁ Γέροντας Ἰωσὴφ μὲ τὴν σειρὰ τοῦ εἶχε διδαχθεῖ τὴν ἀπλανῆ πνευματικὴ ζωὴ ἀπὸ τοὺς περίφημους ἡσυχαστὲς μοναχὸ Καλλίνικο καὶ Ἱερομόναχο Δανιήλ. Ἑπομένως ὁ πάπα-Ἐφραὶμ μᾶς διδάσκει τὴν ἐπίμονη ἀναζήτηση γιὰ τὴν πνευματικὴ ζωὴ καὶ τὴν ἀνεύρεση ἀπλανοῦς πνευματικοῦ ὁδηγοῦ, ποῦ θὰ εἶναι «Ἐκδόσεις ἀκριβής της ὀρθοδόξου πίστεως». Ὁ ἀπλανὴς πνευματικὸς βλέπει τὶς δαιμονικὲς πλάτες καὶ μὲ τὰ κατάλληλα πνευματικὰ φάρμακα ὁδηγεῖ τὰ πνευματικὰ παιδιά του στὸν Παράδεισο.
Ὁ μακαριστὸς πάπα-Ἐφραὶμ διαχώρισε τὴν γνήσια ὑπακοὴ ἀπὸ τὴν ἀρρωστημένη ὅταν συμβούλευσε κοινοβιάτη μοναχὸ νὰ κάνει ὑπακοὴ στὸν Γέροντα τοῦ ὄχι σὰν ζῶο ἀλλὰ ἀπὸ ἀγάπη καὶ ζῆλο Θεοῦ.
Ὁ ἅγιος Γέροντας Ἰωσὴφ ὁ Ἡσυχαστὴς ἔδωσε ἕνα πρόγραμμα ἡσυχαστικῆς ζωῆς στὸν πάπα-Ἐφραίμ, γιὰ νὰ καλλιεργεῖ τὴν εὐχὴ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησον μέ», νὰ ἔχει φυλακὴ τῶν αἰσθήσεων καὶ τὸν ὁδήγησε στὴν κάθαρση τῆς καρδίας καὶ τὸν θεῖο φωτισμό.
Ὁ πάπα-Ἐφραὶμ μὲ τὴν εὐλογία τοῦ Γέροντος Ἰωσὴφ ἐντρύφησε στὴν «Φιλοκαλία τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν» καὶ ἐλάμβανε τὶς συμβουλὲς τῶν Νηπτικῶν Πατέρων γιὰ τὸν ἀγώνα του. Δὲν διάβαζε οὔτε βιβλία ψυχιατρικῆς, οὔτε «κουλτουριάρικα» ἀναγνώσματα διὰ πνευματικὲς ἐπιδείξεις στὰ σαλόνια, οὔτε εἶχε τὸν φόβο μήπως τὸν ἀποκαλέσουν οἱ κοσμικοὶ κύκλοι «φονταμενταλιστή».
Τὸ 1973 ἐκοιμήθη ὁ Ἱερομόναχος Νικηφόρος ὁ Γέροντας τοῦ πάπα-Ἐφραίμ. Ὁ Γέροντας μετὰ τὸ 1980 εἶχε συγκροτήσει συνοδεία καὶ τήρησε τὴν ἐντολὴ τοῦ Γέροντος Ἰωσὴφ νὰ ἀποκτήσει συνοδεία μετὰ τὸν θάνατο τοῦ πάπα-Νικηφόρου. Ἑπομένως ὁ πάπα-Ἐφραὶμ πρῶτα ἔφθασε στὴν κάθαρση καὶ κατόπιν ἔγινε ὁ ἴδιος Γέροντας.
Ὁ πάπα-Ἐφραὶμ πολέμησε τὸν μεγάλο ἐχθρό της πνευματικῆς ζωῆς τὴν κενοδοξία. Οἱ θυσίες τοῦ γίνονταν γιὰ τὸν Χριστὸ καὶ ὄχι γιὰ προσδοκώμενο ἔπαινο ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους.
Ἡ θ. Λειτουργία γιὰ τὸν πάπα-Ἐφραὶμ ἦταν συγκλονιστικὸ καὶ βιωματικὸ γεγονός. Εἶχε ἐκμυστιρευθεῖ σὲ Ἱερομόναχο πνευματικὸ φίλο του ὅτι ἀπὸ τὴν πρώτη θεία Λειτουργία ποῦ τέλεσε, ἔβλεπε αἰσθητὰ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ μεταβάλλει τὰ θεία δῶρα. Μάλιστα, μετὰ τὸν καθαγιασμὸ τῶν τιμίων δώρων, ἔβλεπε τὸν ἴδιο τὸν Χριστὸ μέσα στὸ δισκάριο καὶ ἦταν ἀδύνατον νὰ συγκρατήσει τὰ δάκρυά του, ὅταν ἔφθανε στὸ τεμαχισμὸ τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ. Ἔβρεχε μὲ τὰ δάκρυα τοῦ τὸ ἀντιμήνσιο κατὰ τὴν θεία Λειτουργία καὶ ἔβλεπε δεξιὰ καὶ ἀριστερά τους ἀγγέλους νὰ συλλειτουργοῦν.
Ὅμως ὁ πάπα-Ἐφραὶμ δὲν ἀναφέρθηκε ποτὲ σὲ «λειτουργικὴ ἀναγέννηση» καὶ μάλιστα ζητοῦσε σὲ κοινοβιάτες, ποῦ βρίσκονταν στὰ ἐξωτερικὰ διακονήματα νὰ μὴ παραλείπουν τὸ ψαλτήρι.
Ὁ πάπα- Ἐφραὶμ ἦταν κοσμημένος μὲ τὸ διορατικὸ χάρισμα καὶ ἔβλεπε τὴν πνευματικὴ κατάσταση κάθε κληρικοῦ ἢ μοναχοῦ καὶ ἔδιδε τὰ κατάλληλα πνευματικὰ φάρμακα γιὰ τὴν πρόοδο στὴν πνευματικὴ ζωὴ.
Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ εἶχε κοσμήσει τὸν πάπα- Ἐφραὶμ καὶ μὲ τὸ προορατικὸ χάρισμα, γὶ 'αὐτὸ καὶ ἔβλεπε καταστάσεις ποῦ ἔρχονταν (ὅπως ὁ σεισμὸς τοῦ 1977 στὴν Θεσσαλονίκη), ἀλλὰ καὶ πολλὲς φορὲς εἶχε προσφωνήσει λαϊκοὺς ἀκόμα καὶ μικρὰ παιδιὰ μὲ τὰ ὀνόματα ποῦ ἔλαβαν μετὰ ἀπὸ χρόνια στὴν μοναχική τους κούρα. Μάλιστα, κάποιος φοιτητὴς ἔστειλε μία περιληπτικὴ καὶ χωρὶς λεπτομέρειες ἐπιστολὴ στὸν μακαριστὸ Γέροντα καὶ ἔλαβε ἀπάντηση ἀπὸ τὸν πάπα-Ἐφραίμ, ποῦ τοῦ περιέγραφε μὲ λεπτομέρειες τὴν πνευματική του κατάσταση ἀκόμα καὶ κατασταθεῖς στὸν χῶρο ποῦ διέμενε ὁ φοιτητὴς χωρὶς αὐτὸς νὰ τὶς ἔχει προαναφέρει.
Κάποτε ἄγνωστοι μεταξύ τους κληρικοὶ συναντήθηκαν στὸν δρόμο γιὰ τὰ Κατουνάκια καὶ ὅταν ἔφτασαν στὸν πάπα-Ἐφραίμ, ὁ μακαριστὸς ἅγιος Γέροντας ἄρχισε νὰ ἐπιπλήττει ἕναν ἀπὸ τοὺς κληρικούς, πῶς δὲν εἶναι παπὰς ἀλλὰ μασόνος, ποῦ ἔβαλε ράσο, γιὰ νὰ κατασκοπεύει τὸ Ἅγιον Ὅρος. Ὁ μασόνος παραδέχτηκε τὴν ραδιουργία του.
Ὁ πάπα-Ἐφραὶμ ἔζησε ἐμπειρίες, ποῦ μόνο οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ μποροῦν νὰ ζήσουν, μακριὰ ἀπὸ παπικὲς ἡ προτεσταντικὲς πλάνες.
Κάποτε ἕνας ἡγούμενος, δύο θεολόγοι καὶ ἕνας φοιτητὴς ζήτησαν ἀπὸ τὸν πάπα-Ἐφραὶμ νὰ τοὺς ἐξηγήσει τὴν εὐωδιὰ τῶν ἁγίων λειψάνων.
Ὁ Γέροντας ἔσκυψε τὸ κεφάλι του στὸ μέρος τῆς καρδιᾶς καὶ προσεύχονταν. Ὁ τόπος γέμισε εὐωδιὰ καὶ ὁ πάπα-Ἐφραὶμ τοὺς εἶπε πῶς ἐπειδὴ δὲν μποροῦσε ὁ ἴδιος νὰ τὸ ἐξηγήσει παρακάλεσε τὸν Θεὸ νὰ ἀπαντήσει στοὺς συνομιλητές.
Ὁ πάπα-Ἐφραὶμ αἰσθάνονταν τὶς ἁμαρτίες σὰν δυσοσμία. Κάποιος ἐπίσκοπος μέσω τρίτου ρώτησε τὸν μακαριστὸ ἅγιο Γέροντα γιὰ τὸν οἰκουμενισμὸ.
Ὁ Γέροντας ἔκανε προσευχή, γιὰ νὰ τὸν πληροφορήσει ὁ Θεὸς καὶ τότε ξεχύθηκε μία δυσωδία μὲ γεύση ξινή, ἁλμυρὴ καὶ πικρή, ποῦ τὸν γέμισε μὲ ἀποτροπιασμό.
Ἡ παρακαταθήκη τοῦ μακαριστοῦ πάπα-Ἐφραὶμ γιὰ τὴν ἑνότητα τῶν Ὀρθοδόξων ἦταν σαφὴς «Τὸ σχίσμα εὔκολα γίνεται, ἡ ἕνωση εἶναι δύσκολος».
Ἄραγε, πόσο ἀπήχηση ἔχουν σήμερα τὰ λόγια ἑνὸς θεοφόρου σύγχρονου Πατρὸς;
Ὁ πάπα-Ἐφραὶμ ἀναδείχθηκες μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ πρακτικὸς ὁδηγὸς στὴν ποιμαντική του γάμου καὶ τῆς οἰκογενείας, γιατί βοήθησε πολλοὺς νέους νὰ καταλήξουν στὸν γάμο χωρὶς νὰ τοὺς πιέσει γι' αὐτὸ ἀλλὰ καὶ οἱ ἐπιστολές του, ποῦ σώζονται, ἀποτελοῦν πνευματικὴ παρακαταθήκη καὶ «σχολὴ γονέων» χωρὶς ψυχολογικὲς καὶ φιλοσοφικὲς θεωρίες γιὰ τὶς ἀγωνιζόμενες πνευματικὰ οἰκογένειες.
Τὸ 1996 ὁ πάπα-Ἐφραὶμ ἔπαθε ἐγκεφαλικὸ ἐπεισόδιο καὶ ἔπεσε σὲ ἀκινησία. Δὲν γόγγυσε καθόλου ἀλλὰ δοξολογοῦσε τὸν Θεὸ.
Μᾶς ἀφήνει τὸ ἅγιο παράδειγμά του γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση τῶν ἀσθενειῶν.
Στὶς 14/27 Φεβρουαρίου 1998 ὁ πάπα- Ἐφραὶμ Κατουνακιώτης τοῦ Ἁγίου Ὅρους παρέδωσε τὴν ἁγιασμένη ψυχή του στὰ χέρια τοῦ Δημιουργοῦ του, ποῦ ὑπηρέτησε ἀπὸ τὴν νεότητά του.
Λέγουν πῶς κάποτε ρωτήσανε ἕναν ὑπερήλικα, ποῦ ζοῦσε τὸν 19ο αἰώνα, νὰ πεῖ τὸ συγκλονιστικότερο γεγονὸς στὴν ζωή του.
Ὁ ὑπερήλικας ἀπάντησε ὅτι ὅταν ἦταν μικρὸς εἶδε καὶ ἄκουσε τὸν Ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλὸ.
Καὶ ἡ δική μας γενιὰ ἀξιώθηκε νὰ γνωρίσει τὰ εὔοσμα ἄνθη τοῦ Ἀθωνικοῦ Μοναχισμοῦ, τὸν Γέροντα Παίσιο καὶ τὸν πάπα-Ἐφραὶμ τὸν Κατουνακιώτη, ποῦ μᾶς καλοῦν νὰ ἀκολουθήσουμε τὴν ζωή τους.
Πηγή: Βιβλίο «Γέροντας Ἐφραὶμ Κατουνακιώτης», Ἔκδοση Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου Ὁσίου Ἐφραίμ, Κατουνάκια Ἁγίου Ὅρους.
Δεῖτε βίντεο γιά τόν γέροντα Ἐφραίμ, ΕΔΩ τό πρῶτο μέρος καί ΕΔΩ τό δεύτερο μέρος.
Δεῖτε τό αὐτοβιογραφικό του γέροντα Ἐφραίμ ΕΔΩ.