Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Νεομάρτυρας, ὁ Βραχωρίτης
Ο Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Νεομάρτυρας, ὁ Βραχωρίτης, γεννήθηκε στὴν Κόνιτσα τῆς Ἠπείρου τὸ 1790. Οἱ γονεῖς τοῦ ἦταν Μωαμεθανοί. Τὸ ὄνομά του πρὶν γίνει Χριστιανὸς ἦταν Χασᾶν καὶ ὁ πατέρας τοῦ ἦταν ἱερωμένος καὶ θρησκευτικὸς ἀρχηγὸς τῆς περιοχῆς καὶ ἔφερε τὸ ἀξίωμα τοῦ Σεΐχη καὶ ἡ μητέρα τοῦ ἦταν τουρκάλα.
Ὁ Χασᾶν μόλις ἔγινε εἴκοσι χρονῶν ἔφυγε ἀπὸ τὴν Κόνιτσα καὶ πῆγε στὰ Γιάννενα, τοῦ Ἀλῆ Πασᾶ. Στὰ Γιάννενα κάθισε πολὺ καιρὸ καὶ ἔλαβε τὸν τίτλο τοῦ Δερβίση, οἱ Τοῦρκοι τῆς περιοχῆς τὸν ἐκτιμοῦσαν λόγω τοῦ πατέρα του. Κάποια ἡμέρα ὁ Χασᾶν ἐγκαταλείπει τὰ Γιάννενα καὶ ἔρχεται στὸ Βραχώρι σημερινὸ Ἀγρίνιο, μεγάλο ἐμπορικὸ κέντρο τὴν ἐποχὴ ἐκείνη. Τὴν ἐμπορικότητα αὐτὴ τὴν εἶχαν μεγάλες τούρκικες οἰκογένειες. Διοικητὴς στὸ Ἀγρίνιο ἦταν ὁ φίλος του πατέρα τοῦ , Γιουσοὺφ Ἀράπης, ὁποῖος πῆρε τὸ Χασᾶν στὸ Διοικητήριό του.
Ο νεαρὸς Χασᾶν ἀγαποῦσε τὸ Χριστὸ καὶ αὐτὸ τὸ ἔδειχνε μὲ τὸ νὰ φοράει χριστιανικὲς ἐνδυμασίες, νὰ συναναστρέφεται μὲ χριστιανοὺς καὶ στὸ τέλος ἐξέφρασε τὴν ἐπιθυμία νὰ βαπτιστεῖ Χριστιανός. Τὴν ἐπιθυμία τοῦ αὐτὴ τὴν ἐκπλήρωσε στὴν Ἰθάκη ὅπου βαπτίστηκε καὶ ἔλαβε τὸ ὄνομα, Ἰωάννης, ὁ ὁποῖος δέχτηκε τὸ Ἅγιο Χρίσμα, τὴν εὐλογία καὶ τὶς νουθεσίες τοῦ Γέροντα τῆς ἐκκλησίας ποὺ τὸν βάπτισε.
Ο Ἰωάννης ἔρχεται στὴ συνέχεια στὸ Μαχαλὰ Ξηρομέρου, Φυτεῖες. Ἄρχισε νὰ δουλεύει στὰ κτήματα καὶ οἱ κάτοικοι τὸν ἀγαποῦσαν γιὰ τὴ συμπεριφορά του, πήγαινε στὴν ἐκκλησία καὶ κοινωνοῦσε τακτικά. Ἐκεῖ ποὺ ἐργαζόταν, ὁ Ἰωάννης, ἀνακάλυψε μία σπηλιὰ στὴν ὁποία τοποθέτησε εἰκονίσματα καὶ ἐκεῖ φυσικὰ προσευχόταν τακτικά.
Οἱ γονεῖς τοῦ ἀνησύχησαν καὶ τὸ 1813 ὁ πατέρας τοῦ πληροφορήθηκε τὰ πάντα γιὰ τὸ γιό του. Ἀπὸ τὸ Μαχαλὰ κάποιος Τοῦρκος ἐνημερώνει τὸν Μουσελίμη τοῦ Ἀγρινίου καὶ ἀμέσως στρατιῶτες πηγαίνουν καὶ συλλαμβάνουν τὸν Ἰωάννη καὶ τὸν φέρνουν νὰ δικαστεῖ ἀπὸ τὸ Δικαστήριο στὸ Ἀγρίνιο. Στὸν ἀνακριτὴ ὁ Ἰωάννης ὁμολόγησε ὅτι εἶναι Χριστιανός, τότε ὁ Μουσελίμης διέταξε τοὺς στρατιῶτες νὰ τὸν κλείσουν στὴ φυλακὴ καὶ νὰ τὸν βασανίσουν. Οἱ στρατιῶτες ἀφοῦ τοῦ πέρασαν μία ἁλυσίδα στὸ λαιμὸ ἄρχισαν τὰ βασανιστήρια ποὺ μὲ μεγάλη καρτερικότητα ὑπέφερε.
Στὴ συνέχεια ὁ Μουσελίμης διέταξα νὰ θανατωθεῖ, ὁ Ἰωάννης, μὲ ξίφος. Οἱ δήμιοι τότε ἔφεραν τὸν Ἰωάννη μπρὸς στὴν ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Δημητρίου κοντὰ στὸν πλάτανο καὶ πρὶν τὸν θανατώσουν ὁ Ἰωάννης παρακάλεσε τοὺς δήμιους νὰ τοῦ λύσουν τὰ χέρια γιὰ νὰ κάμει τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ πράγμα ποὺ δὲν ἔγινε καὶ ὁ Ἰωάννης τότε εἶπε: «Μνησθητί μου Κύριε, ὅταν ἔλθεις ἐν τὴ Βασιλεία σου». Ὁ Ἰωάννης στὴ συνέχεια θανατώθηκε, ἡμέρα Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου 1814. Εὐλαβεῖς Χριστιανοὶ πῆραν τὸ λείψανο τοῦ Ἁγίου καὶ τὸ ἐνταφίασαν σὲ κάποιο χωράφι. Στὴ συνέχεια μετέφεραν τὰ Ἅγια λείψανα τοῦ Ἁγίου στὴν Ἱερὰ Μονὴ Προυσιωτίσσης καὶ τὰ τοποθέτησαν σὲ κρύπτη πάνω ἀπὸ τὸ Μοναστήρι.
Ὁ Νεομάρτυρας Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Βραχωρίτης ἀπέδειξε ὅτι ἡ Πίστη δὲν εἶναι μόνο θεωρητικὴ ἀλλὰ ὁμολογία δυναμικὴ σὲ περιόδους δύσκολες, εἶναι μαρτυρία ἔτσι ὅπως τὴν ἔζησαν νεώτεροι μάρτυρες, ἄνδρες καὶ γυναῖκες. Στὴν Κόνιτσα οἱ Χριστιανοὶ ἔχτισαν Ναὸ πρὸς τιμή Του. Μετὰ ἀπὸ πολλὰ χρόνια κάποιο παιδὶ ἄκουσε μία φωνὴ ποὺ ἐρχόταν ἀπὸ τὶς ρίζες τοῦ πλατάνου, αὐτὸ γινόταν σχεδὸν κάθε ἡμέρα ὥσπου οἱ Ἱερεῖς τοῦ Ναοῦ κάνουν Ἁγιασμὸ.
Ἀργότερα γίνονται ἔρευνες γιὰ τὰ λείψανα τοῦ Ἁγίου καὶ οἱ πληροφορίες ἔφθασαν μέχρι τὴν Ἱερὰ Μονὴ Προσσού, ὅπου ὁ Γρηγόριος, Ἡγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς, καὶ ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου καὶ Εὐρυτανίας Δαμασκηνὸς Κοντζιᾶς, σεβόμενοι τὴν ἐπιθυμία τῆς Ἀδελφότητας ἄνοιξαν τὴν κρύπτη ποὺ βρισκόταν τὸ σκευοφυλάκιο, 1974, ὅπου διέκριναν τὰ λείψανα τοῦ Ἁγίου.
Μετὰ ἀπὸ χρόνια ὁ μακαριστὸς Μητροπολίτης Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας Θεοκλητός, στὶς 26 Ὀκτωβρίου 1983, θεμελιώνει τὸ παρεκκλήσι τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Νεομάρτυρα, τοῦ Βραχωρίτη δίπλα στὸ πλάτανο ποὺ εἶναι κοντὰ στὸν Ἅγιο Δημήτριο Ἀγρινίου. Στὴν πόλη τοῦ Ἀγρινίου ἡ Ἱερὰ Μητρόπολη Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας μὲ τὴ συνεργασία τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Δημητρίου καὶ τοῦ Δήμου Ἀγρινίου διοργανώνουν λατρευτικὲς ἐκδηλώσεις πρὸς τιμὴ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Νεομάρτυρα τοῦ Βραχωρίτη.
Χρῆστος Γέρ. Σιάσος/πηγὴ
Ἀπολυτίκιον
Τῆς Κονίτσης τὸν γόνον, Βραχωρίου τὸ καύχημα, καὶ Χριστοῦ ὁπλίτην τὸν νέον Ἰωάννην τιμήσωμεν· ἐκ ρίζης γὰρ δυσώδους προελθῶν, ἐνήθλησε λαμπρῶς ὑπὲρ Χριστοῦ, καὶ κινδύνων ἑξαιτεῖται ἀπαλλαγήν, τοῖς πρὸς αὐτὸν κραυγάζουσι· Δόξα τῷ δεδωκότι σοὶ ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ χορηγούντι διὰ σου, ἠμὶν παθῶν ἐκλύτρωσιν.
Μεγαλυνάριον
Ἒχων παρρησίαν πρὸς τὸν Χριστόν, ὡς αὐτοῦ ὁπλίτης, Ἰωάννη νεοφανής, πρέσβευε ἀπαύστως, παθῶν καὶ πικρῶν νόσων, λυτροῦσθαι τοὺς τιμῶντας, τὴν θείαν μνήμην σου.