Ἰούλιος - Αὔγουστος 2015
«Φῶς Χριστοῦ»
ΔΙΜΗΝΙΑΙΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ
Ι . Ν. ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΟΥ ΕΝ ΒΟΥΝΕΝΟΙΣΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΟΝΙΤΣΗΣ,
Τ.Κ. 30002, ΒΟΝΙΤΣΑ
Ἰούλιος - Αὔγουστος 2015, Ἔτος 5ο, Φύλλο 27ο.
· Ἡ ἑορτή τῆς κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου
Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ.κ. Ἰεροθέου
Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου εὐφραίνει τίς καρδιές τῶν πιστῶν, γιατί ἡ Παναγία εἶναι τό πιό ἀγαπητό πρόσωπο μετά τόν Χριστό. Αὐτή μέ τήν καθαρότητα καί τήν ταπείνωση τῆς ἔγινε ἡ αἰτία τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Χριστοῦ καί ἑπομένως αἰτία τῆς σωτηρίας μας. Τῆς χρωστᾶμε πολλά. Αὐτή ἔδωσε σάρκα στόν Χριστό, αὐτή Τόν μεγάλωσε ὡς Μητέρα Του. Τά κείμενα τῶν ἁγίων Πατέρων τονίζουν αὐτή τήν προσφορά τῆς Παναγίας. Καί πράγματι ἀποτελεῖ μεγάλη τιμή τό νά συλλάβει ἡ Παναγία τόν Χριστό ἐκ Πνεύματος Ἁγίου, νά Τόν κυοφορήσει στή μήτρα της, νά Τόν μεγαλώσει, νά χαίρεται γιά τή δράση Του, νά πονέσει κατά τήν διάρκεια τῶν Παθῶν καί τῆς Σταυρώσεώς Του, νά χαρεῖ γιά τήν Ἀνάστασή Του, νά Τόν δεῖ νά ἀναλαμβάνεται στους οὐρανούς καί στό τέλος νά Τόν δεῖ νά ἔρχεται νά παραλάβει τήν ψυχή τῆς μετά τήν ἔνδοξη Κοίμησή της.
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς λέγει ὅτι, ὅπως ὁ βασιλιάς στά ἀνάκτορα δίνει τά χρήματα στούς ἀνθρώπους διά μέσου του ταμία, δηλ. τοῦ ἀνθρώπου πού ἔχει τό ταμεῖο, ἔτσι καί ὁ Βασιλεύς Χριστός μοιράζει τά ἀγαθά διά τῆς Παναγίας. Γί αὐτό λέγει γιά τήν Παναγία «ὁ τῶν ἀκενώτων θησαυρῶν ταμίας τῆς διανομῆς ἕνεκεν ἐπιτροπεύει», δηλ. ἡ Παναγία ἐπιστατεῖ κατά τή διανομή τῶν ἀκένωτων θησαυρῶν τοῦ Θεοῦ.
Ἔτσι ἐξηγεῖται ἡ μεγάλη ἀγάπη τῶν ἁγίων πρός τήν Παναγία. Αἰσθάνθηκαν ὅτι ἔλαβαν τά χαρίσματα ἀπό τόν Χριστό, διά τῆς Θεοτόκου, γί αὐτό τήν παρακαλοῦσαν διηνεκῶς νά τούς προστατεύει.
Οἱ ἅγιοι εἶχαν προσωπική ἐμπειρία αὐτῆς τῆς πραγματικότητος, γί αὐτό καί προσεύχονταν θερμά στήν Παναγία. Αὐτό δείχνουν οἱ δύο παρακλητικοί κανόνες πού ψάλλαμε ὅλη αὐτήν τήν περίοδο κάθε ἀπόγευμα στούς Ἱερούς Ναούς, ἀλλά τούς ψάλλουμε καί κάθε φορᾶ πού ἔχουμε κάποια ἀνάγκη. Αὐτό δείχνει ἡ Ἀκολουθία τῶν Χαιρετισμῶν στήν Παναγία, ποῦ γίνεται κατά τήν περίοδο τῆς Μ. τεσσαρακοστῆς, τούς ὁποίους Χαιρετισμούς οἱ μοναχοί καί οἱ εὐσεβεῖς Χριστιανοί διαβάζουν κάθε βράδυ κατά τήν Ἀκολουθία τοῦ Ἀποδείπνου. Αὐτό δείχνουν καί ὅλα τά καταπληκτικά Θεοτοκία καί τά τροπάρια τά ὁποῖα ἔχουν συντάξει οἱ ἱεροί ὑμνογράφοι καί τά ψάλλουμε σέ ὅλες τίς ἀκολουθίες. Αὐτό δείχνουν οἱ ἱερές εἰκόνες πού παρουσιάζουν διάφορους τύπους, ἀλλά καί τά χιλιάδες προσωνύμια καί κοσμητικά ἐπίθετα πού δόθηκαν σέ αὐτήν.
Ὅλοι οἱ ἅγιοι μέ τήν θεοτοκοφιλία τούς αἰσθάνονται ὅτι ἡ Παναγία εἶναι ὁ ταμίας τῆς θ. Χάριτος, ἀφοῦ ὁ Χριστός δί' αὐτῆς σκορπᾶ τά ἀγαθά Του σέ αὐτούς πού τά ζητοῦν. Γί αὐτό ὁ ἅγιος Γρήγ. Ὁ Παλαμᾶς τήν παρακαλεῖ: « μετάδος ἠμίν πλουσίως, ὤ δέσποινα, καν μή χωρῶμεν χωρικοτέρους ἔργασαι». Δήλ. τῆς ζητά νά μεταδώσει πλουσίως ὅλα τά χαρίσματα καί τίς δωρεές τοῦ Χριστοῦ, καί ἄν δέν ἔχει χῶρο νά τόν κάνει χωρητικότερο γιά νά δεχθεῖ περισσότερα καί μεγαλύτερα ἀγαθά ἀπό τόν Χριστό.
Ἀκένωτος εἶναι ὁ πλοῦτος τῆς Θεότητος τοῦ Χριστοῦ καί ἐμεῖς « ἐκ τοῦ πληρώματος αὐτοῦ» ἐλάβαμε « χάριν ἀντί χάριτος». Ὅσοι ἔλαβαν Αὐτόν « ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέσθαι». Μεγάλος εἶναι ὁ πλοῦτος τῆς Ἐκκλησίας πού εἶναι τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί μέ τά Μυστήρια καί τήν ὅλη ἐκκλησιαστική ζωή πλουτίζουμε πνευματικά. Μεγάλος θησαυρός εἶναι ἡ Παναγία μας, πού τήν εὐλαβούμαστε, τήν ἀγαπᾶμε καί τήν σεβόμαστε. Γενικά, ὁ Χριστός μέ τήν Μητέρα Του καί τοῦ φίλους Του, δήλ. τούς Ἁγίους, μᾶς γέμισε μέ πολύτιμα δῶρα, τή Χάρη Του, τήν ἀγάπη Του, τήν σωτηρία μας. Καί στήν Παναγία πού ἔγινε ἡ αἰτία τῆς χαρᾶς ὀφείλουμε αἰώνια εὐγνωμοσύνη.
Ὡς Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί ἔχουμε πολλές εὐκαιρίες νά χαιρόμαστε, νά διώχνουμε τήν ἀπελπισία, τήν ἀπόγνωση καί νά γεμίζουμε ἀπό ἐλπίδα, χαρά, εἰρήνη καί φῶς.
Ἄς μήν ἀφήνουμε τόν ἑαυτό μας νά στενοχωρεῖται ἀπό μικροπράγματα καί δευτερεύοντα ζητήματα. Ἔχουμε μεγάλους πνευματικούς θησαυρούς, μεταξύ τῶν ὁποίων τήν Μητέρα τοῦ Χριστοῦ, τήν Παναγία, τῆς ὁποίας εἴθε νά ἔχουμε τίς πρεσβεῖες.
· Ἡ Μεταμόρφωση ὡς ἱστορικό γεγονός
Τοῦ Πατρώνου Γεωργίου
Τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα δέν ἀφήνει καμιά ἀμφιβολία γιά τήν ἱστορικότητα τοῦ γεγονότος τῆς μεταμόρφωσης τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Κύριος παραλαμβάνει τρεῖς ἀπό τούς μαθητές του, τόν Πέτρο, τόν Ἰάκωβο καί τόν Ἰωάννη καί μεταμορφώνεται «ἔμπροσθεν αὐτῶν». Ἡ μαρτυρία τῶν τριῶν εἶναι ἰδιαίτερα σημαντική. Δέν πρόκειται, ἑπομένως, γιά θεολογικό μύθο. Βέβαια πρόκειται γιά μία πνευματική ἐμπειρία τῶν τριῶν μαθητῶν τοῦ Ἰησοῦ, ὅμως ἡ ἐμπειρία αὐτή ἑδράζεται σέ ἱστορικό γεγονός καί συνδέεται μέ ἐξωτερικά εὔληπτα φαινόμενα. Βλέπουν τόν Κύριο στήν κορυφή τοῦ ὅρους νά λάμπει τό πρόσωπό του «ὡς ὁ ἥλιος» καί τά ἐνδύματά του νά γίνονται «λευκά ὡς τό φῶς».
Παρατηροῦν δίπλα στόν μεταμορφούμενο Διδάσκαλο νά παρίστανται ὡς «μάρτυρες» τοῦ γεγονότος δύο σημαντικά πρόσωπα τῆς ἰουδαϊκῆς ἀποκαλυπτικῆς καί τῆς ἐσχατολογικῆς παράδοσης τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, τόν Μωυσῆ καί τόν Ἠλία. Ὅλα αὐτά φανερώνουν ἕνα εἶδος θεοφάνειας μέσα στόν μεσσιανολογικό χαρακτήρα τοῦ γεγονότος.
Παράλληλα ὁ λαός εἶναι συγκεντρωμένος, κατά τή διήγηση τῆς περικοπῆς, κάτω στούς πρόποδες τοῦ Ὅρους, μαζί μέ τούς ὑπόλοιπους μαθητές καί περιμένουν τόν Κύριο νά κατέβει ἀπό τό Θαβώρ, νά τούς κηρύξει τή νέα πίστη καί νά θεραπεύσει τούς βασανισμένους ἀσθενεῖς τους. Ὅλη ἡ εὐαγγελική περικοπή ἔχει μία θαυμαστή ρεαλιστική προσέγγιση τοῦ γεγονότος. Δέν ἀφήνει περιθώρια γιά καμιά ἀμφισβήτηση, ὅτι ἐδῶ πρόκειται γιά μία ἁπλή ἀλλά γεμάτη σαφήνεια περιγραφή ἑνός πραγματικοῦ ἱστορικοῦ συμβάντος. Αὐτό τό συμβάν πραγματοποιεῖται «ἔμπροσθεν» ὄχι μόνο τῶν μαθητῶν ἀλλά καί τοῦ λαοῦ καί ἑπομένως δέν ἐπιδέχεται καμιά ἀμφισβήτηση. Ἀντίθετα ἕνα τέτοιο ἱστορικό γεγονός ὑπόκειται σέ ἱστορική διερεύνηση καί θεολογική ἑρμηνεία, ὥστε νά ἐξαχθοῦν τά κατάλληλα συμπεράσματα πρός ἐνίσχυση τῆς πίστεως καί τῆς οἰκοδομῆς τῶν πιστῶν.
Τά εὐαγγελικά ἱστορικά γεγονότα δέν πρέπει νά ἀπομονώνονται καί νά τά ἐπενδύουμε μέ τό ἔνδυμα τοῦ θεολογικοῦ μύθου. Εἶναι μέρος τῆς γενικότερης ἱστορίας τῆς ἀνθρωπότητας, ἡ δέ ἀποκάλυψη τούς ἔχει ἄμεση σχέση μέ τήν παγκόσμια ἱστορία καί ἰδιαίτερα μέ τήν ἱστορία τοῦ σχεδίου τῆς θείας Οἰκονομίας. Τό γεγονός τῆς μεταμορφώσεως, μάλιστα, ἔχει ἄμεση σχέση μέ τό ἱστορικό γίγνεσθαι καί μέ τήν ἱστορική πορεία τῆς ἀνθρωπότητας πρός τήν τελείωση καί τή θέωση .
· Ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος ὡς πηγή θεογνωσίας
τοῦ θεολόγου Βασιλείου Σκιαδά
Οἱ ἅγιοι Πατέρες καθόρισαν νά γιορτάζεται ἤ μεγάλη δεσποτική γιορτή τῆς Θείας Μεταμορφώσεως τήν 6η Αὐγούστου, δηλαδή σαράντα ἥμερες πρίν ἀπό τήν Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροϋ. Ἔκριναν ἀναγκαία τή μετάθεση τῆς γιορτῆς, γιατί δέν ταιρίαζε ὅ πανηγυρικός της χαρακτήρας μέ τήν πένθιμη περίοδο τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς, στή διάρκεια τῆς ὁποίας εἶχε γίνει. Κι ἔγινε τότε γιά νά προετοιμάσει τούς Ἀποστόλους γιά τή δοκιμασία τοῦ Θείου Πάθους, ἀλλά καί γιά νά ἐπιβεβαιώσει κατά κάποιον τρόπο τήν προαιώνια δόξα Του.
Ἡ Θέα τοῦ Θεοῦ κατά τή Μεταμόρφωση
Ὅ Θεάνθρωπος Χριστός δέν ἔλαβε κατά τή Θεία Μεταμόρφωση κάτι ποῦ δέν εἶχε. Ἀντίθετα, οἱ Ἀπόστολοι ξέφυγαν γιά λίγο ἀπό τά δεσμά τοῦ χρόνου καί τοῦ χώρου καί γεύτηκαν τήν πραγματικότητα τῆς θείας δόξας, «καθώς ἤδυναντο». «Τό φῶς τῆς Θείας Μεταμορφώσεως», γράφει ὅ ἅγιος Γρηγόριος ὅ Παλαμᾶς, «ἄν καί ἔγινε ὁρατό μέ τά σωματικά μάτια γιά λίγο χρόνο πάνω στή μικρή κορυφή ἑνός ὅρους, δέ δημιουργεῖται, οὔτε φθείρεται, οὔτε συλλαμβάνεται μέ τίς αἰσθήσεις τοῦ ἀνθρώπου. Τό εἶδαν ὅμως οἵ μαθητές, γιατί ὑπέστησαν μία ἐναλλαγή τῶν αἰσθήσεών τους ποῦ ἔγιναν πνευματικές ἀπό σαρκικές». Μέ ἄλλα λόγια τό μυστήριο τῆς ἀπερινόητης Τριαδικῆς Θεότητας ἀποκαλύφθηκε μέσα ἀπό τίς ἄκτιστες ἐνέργειες τῆς τόσο, ὅσο μποροῦσαν νά ἀντέξουν τά ἔκπληκτα μάτια τῶν Ἀποστόλων κι ἀκόμη πιό πολύ τά δικά μας βεβαρημένα ἀπό τήν ἁμαρτία πρόσωπα. Γεύση λοιπόν ἀθανασίας καί βίωση τῆς αἰωνιότητας ἀποτελοῦσε γιά τούς θνητούς Μαθητές, ἀλλά καί γιά μᾶς ἤ Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος.
Τό Φῶς τῆς Θείας Μεταμορφώσεως
Ὅ ἴδιος ὅ Κύριος εἶχε δηλώσει νωρίτερα ὅτι ἀπό τόν κύκλο τῶν μαθητῶν Τοῦ κάποιοι θά ἔβλεπαν τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ νά ἔρχεται «ἐν δυνάμει» (Μάτθ. 16,28). Ὅ προφητικός αὐτός λόγος τοῦ Σωτῆρος πραγματοποιήθηκε κατά τή Μεταμόρφωση, ὅταν οἵ τρεῖς μαθητές ἀξιώθηκαν νά δοῦν τό ἔκπαγλο φῶς τῆς θεότητάς Του. Τό ἔκτακτο ἐκεῖνο φαινόμενο, δηλαδή, τό ἄκτιστο φῶς ποῦ περιέβαλε τή μορφή τοῦ Σωτῆρος, δέν ἦταν τίποτε ἄλλο παρά μία ἀπό τίς βασικές ἄκτιστες ἐνέργειες τῆς Μίας ἀλλά Τρισυπόστατης Θεότητας. Ἦταν τό αἰώνιο, τό ἀτελεύτητο, τό ἐκτός τόπου καί χρόνου φῶς τῆς θεότητας.΄
Ἦταν τό ἰδιό τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως ποῦ γέμισε τό κενό μνημεῖο κι ἔκανε ὁρατό ὅ,τι ἦταν μέσα σ' αὐτό, παρά τό σκοτάδι τῆς νύχτας ἐκείνης. Τό φῶς αὐτό ἔκανε τίς μυροφόρες γυναῖκες νά διακρίνουν τούς ἀγγέλους καί νά συνομιλήσουν μαζί τους. Ἤ θέα αὐτή τοῦ ἄκτιστου φωτός ἦταν ἤ ἀνώτερη ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ, ποῦ μποροῦσαν νά λάβουν οἵ ἄνθρωποι. "Ἄς θυμηθοῦμε τή ρήξη ποῦ ἐπῆλθε τό 14ο αἰώνα ἀνάμεσα στόν ἐκπρόσωπο τῆς θρησκευτικῆς φιλοσοφίας δυτικό μοναχό Βαρλαάμ τόν Καλαβρό καί τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμά μέ ἀφορμή τό φῶς τῆς Θείας Μεταμόρφωσης. Ἤ ἀντιπαλότητα ἐκείνη βασικά στράφηκε στό ἄν οἵ θεῖες ἐνέργειες εἶναι κτιστές ἤ ἄκτιστες. Τελικά οἵ πνευματικοί ἀγῶνες τοῦ ἁγίου Γρηγορίου γιά τίς ἄκτιστες θεῖες ἐνέργειες δικαιώθηκαν ἀπό τήν Ἐκκλησία. Ποτέ ὅμως δέ μπόρεσαν νά ἐννοήσουν τό σοφό θεολόγο καί ἀσκητή, ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμά, ὅσοι σκέπτονται μέ ἀνθρωποκεντρικά καί σχολαστικά κριτήρια, ὅπως ὅ τότε ἀντίπαλός του Βαρλαάμ.
Οἵ βασικές ὅμως διδασκαλίες τοῦ Παλαμᾶ περί διακρίσεως οὐσίας καί ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ καί κοινωνίας τοῦ ἀνθρώπου μέ τίς ἄκτιστες θεῖες ἐνέργειες δέν ἔπαψαν νά βρίσκονται στό ἐπίκεντρό της ὀρθόδοξης πνευματικότητας. Πάντοτε ὅ Θεός τῆς Ἀποκαλύψεως καί τῆς λατρευτικῆς ἐμπειρίας ἦταν ἀντιμέτωπος μέ τό Θεό τῆς φιλοσοφίας. Συμπερασματικά θά λέγαμε πῶς τό φῶς ποῦ ἐξέπεμψε ἤ θεία μορφή τοῦ Σωτῆρος κατά τή μεταμόρφωση καί τό ὅποιο καταθάμπωσε τούς Μαθητές, δέν ἦταν ἤ ἄμεθεκτη καί ἀπρόσιτη θεία οὐσία, ἀλλά ἦταν ἤ μεθεκτή, προσιτή καί ἄκτιστη θεία ἐνέργεια.
Ἡ Θεολογία τῆς Θεοπτίας
Ἤ ἐπιθυμία τῶν Ἀποστόλων «καλόν ἐστίν ἠμᾶς ὧδε εἶναι» (Μάτθ. 17, 4), νά βρίσκονται δηλαδή μόνιμα στό ἔκπαγλο ἐκεῖνο κάλλος τῆς θείας θεοπτίας, ἐκπληρώνεται ἀπό τόν Κύριο μέ τήν ἵδρυση τῆς Ἐκκλησίας. Σ' αὐτήν ὅσοι μετέχουν ὄχι τυπικά, ἀλλά ἐνεργά καί οὐσιαστικά, μποροῦν ν' ἀπολαμβάνουν τή λαμπρότητα τοῦ προσώπου τοῦ Θεοῦ καί τή χαρά τῆς ἀναστροφῆς Του. Τήν ἐμπειρία αὐτή τῆς θεοπτίας τήν παρέλαβε ἤ πατερική θεολογία, γιά νά τή μεταφέρει στό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας, ποῦ ἀγωνίζεται νά βιώνει μέσα ἀπό τήν πράξη καί τή θεωρία τή γνησιότητα τῆς χριστιανικῆς ζωῆς. Τή σπάνια αὐτή ἐμπειρία τοῦ ἄκτιστου φωτός τήν ζοῦσαν οἵ "Ἅγιοί της Ἐκκλησίας μας. Γι' αὐτό στίς εἰκόνες τό πρόσωπο τούς βρίσκεται στό ἐπίκεντρό του ἄπλετου φωτός μέσα στό ὅποιο ζοῦσαν καί ὄχι κάποιου φυσικοῦ τοπίου, καθώς θέλει ἤ δυτική τεχνοτροπία.
Ἡ μόνη καί ἀληθινή Θεολογία
Ἤ θεολογία τῆς θεοπτίας, δηλαδή τῆς θέας τῆς θείας δόξας, καθώς σηματοδοτήθηκε στή Θεία Μεταμόρφωση, εἶναι ἤ μόνη καί ἀληθινή θεολογία, τήν ὁποία γνωρίζει ἤ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ἤ ἐμπειρία τοῦ ἄκτιστου φωτός ἔκανε τό Μέγα Βασίλειο νά λάμπει ὁλόκληρος, ὅταν προσευχόταν μέσα στό κελί του. Ἀπό τίς προσωπικές του ἐμπειρίες κινούμενος ὅ ἅγιος Συμεών ὅ Νέος Θεολόγος μᾶς ἀποκαλύπτει ὅτι ἀποτέλεσμα τῶν φωτοφανειῶν εἶναι νά φωτίζεται ὁλόκληρος ὅ ἄνθρωπος, νά γίνεται ὅλος φῶς καί νά βλέπει τά πάντα ὡς φῶς. Γι' αὐτό γράφει: «Μακάριοι οἵ τό φῶς τοῦ Κυρίου ἐντεῦθεν γνωρίσαντες καί ἐν τῷ θείω φωτί αὔγαζομενοι». Μακάριοι δηλαδή εἶναι ὅσοι θά γνωρίσουν ἀπό τούτη τή ζωή τό φῶς τοῦ Κυρίου καί θά φωτίζονται ἄπ' αὐτό.
Τό ἄκτιστο λοιπόν φῶς δυνητικά μεταδίδεται σ' ὁλόκληρο τόν ἄνθρωπο καί τόν κάνει νά ζεῖ ἀπό τούτη τή ζωή μέσα στήν κοινωνία τῆς Ἁγίας Τριάδος.Ἤ κοινωνία αὐτή μέ τό Θεό ἀποτελεῖ δεῖγμα τῆς μακαριότητας τοῦ μέλλοντος αἰῶνος, «τῆς ἔκλαμπουσης ἀπορρήτου αἴγλης τῆς μίας τρισυπόστατου θείας οὐσίας ἤ φύσεως.Ἤ θέα αὐτή τοῦ φωτοειδοῦς προσώπου τοῦ Θεοῦ, δηλαδή ἤ θέα τοῦ μεταμορφωμένου Χριστοῦ, ποῦ ἀπευθύνεται σέ ὅλους μας, βρῆκε τήν πλήρη δικαίωσή της στή διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καί τή ζωή τῶν Ἅγιών μας.
· Πατερικὴ Σοφία
Λόγος εἰς τήν Μεταμόρφωσιν τοῦ Σωτῆρος
Ἁγίου Λουκᾶ Ἀρχιεπισκόπου Κριμαίας
Ἡ μεγάλη γιορτή τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Κυρίου μᾶς δίνει τήν ἀφορμή νά θυμηθοῦμε τά λόγια του Κυρίου μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ:
«Οὐ πιστεύεις ὅτι ἐγώ ἐν τῷ πατρί καί ὁ πατήρ ἐν ἐμοί ἐστι; τά ρήματα ἅ ἐγώ λαλῶ ὑμίν, ἀπ' ἐμαυτοῦ οὐ λαλῶ. ὁ δέ πατήρ ὁ ἐν ἐμοί μένων αὐτός ποιεῖ τά ἔργα. Πιστεύετε μοί ὅτι ἐγώ ἐν τῷ πατρί καί ὁ πατήρ ἐν ἐμοί. εἰ δέ μή, διά τά ἔργα αὐτά πιστεύετε μοί» (Ἰωάν. 14, 10-11).
Μεγάλα καί ἀμέτρητα ἦταν τά θαύματα τοῦ Κυρίου μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ: μέ ἕνα μόνο λόγο τοῦ ἀνέστησε τήν κόρη τοῦ Ἰαείρου, τοῦ ἀρχισυναγώγου, τόν γιό τῆς χήρας της Ναΐν, ἀκόμα καί τόν Λάζαρο, ὁ ὁποῖος ἦταν στόν τάφο τέσσερις ὁλόκληρες ἡμέρες. Μέ ἕνα λόγο τοῦ μόνο ἐπιτίμησε τούς ἀνέμους καί τά κύματα τῆς λίμνης Γεννησαρέτ καί ἔγινε ἀπόλυτη γαλήνη. Μέ πέντε ψωμιά καί δύο ψάρια χόρτασε πέντε χιλιάδες ἀνθρώπους, χωρίς γυναῖκες καί παιδιά, καί μέ τέσσερα ψωμιά τέσσερις χιλιάδες.
Ἄς θυμηθοῦμε πώς κάθε μέρα θεράπευε τούς ἀσθενεῖς, γιατρεύοντας κάθε εἴδους ἀσθένεια, ἐδίωχνε τά πονηρά πνεύματα ἀπό τούς δαιμονιζομένους. Πῶς ξαναέδινε τήν ὅραση στούς τυφλούς καί τήν ἀκοή στούς κουφούς μέ ἕνα μόνο ἄγγιγμά του. Δέν φτάνουν αὐτά;
Ὅλα αὐτά ὅμως δέν ἦταν ἀρκετά γιά τούς ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι τόν ζήλευαν, γιά τούς ἀνθρώπους γιά τούς ὁποίους ὁ μέγας προφήτης Ἠσαΐας εἶπε: «Ἀκοή ἀκούσετε καί οὐ συνῆτε, καί βλέποντες βλέψετε καί οὐ μή ἴδητε. ἐπαχύνθη γάρ ἡ καρδία τοῦ λαοῦ τούτου, καί τοῖς ὠσί βαρέως ἤκουσαν, καί τούς ὀφθαλμούς αὐτῶν ἐκάμμυσαν, μήποτε ἴδωσι τοῖς ὀφθαλμοῖς καί τοῖς ὠσίν ἀκούσωσι καί τή καρδία συνῶσι καί ἐπιστρέψωσι, καί ἰάσομαι αὐτούς» (Μάτθ. 13, 14-15).
Σέ ὅλα αὐτά, τά ὁποία ὅμως δέν ἦταν ἀρκετά γιά τούς βαρήκοους ἀνθρώπους καί μέ τά συσκοτισμένα μάτια, πρόσθεσε ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός τό μέγα θαῦμα τῆς Μεταμορφώσεώς Του στό ὅρος Θαβώρ. Σ' αὐτόν, πού ἔλαμψε μέ ἕνα ἐκθαμβωτικό θεῖο φῶς, ἐμφανίστηκαν οἱ προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὁ Μωυσῆς καί ὁ Ἠλίας καί προσκύνησαν τόν δημιουργό του νόμου. Μέ φόβο καί τρόμο ἔβλεπαν τό θαυμαστό αὐτό θέαμα οἱ ἐκλεκτοί ἀπόστολοι Πέτρος, Ἰάκωβος καί Ἰωάννης. Καί μετά ἀπό τή νεφέλη, πού τούς σκέπασε, ἀκούστηκε ἡ φωνή τοῦ Θεοῦ:
«Οὗτος ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ὤ εὐδόκησα. αὐτοῦ ἀκούετε» (Μάτθ. 17, 5).
Οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι κήρυξαν σ' ὅλο τόν κόσμο, ὅτι ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός εἶναι «ἀληθῶς, τοῦ Πατρός τό ἀπαύγασμα».
Ὁ κόσμος ὁλόκληρος, ὅταν τό ἄκουσε, θά ἔπρεπε νά γονατίσει μπροστά στόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό καί νά προσκυνήσει τόν Ἀληθινό Υἱό τοῦ Θεοῦ.
Θά ἔπρεπε ἡ ἐμφάνιση στό Θαβώρ τῶν δύο πιό μεγάλων προφητῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί ἡ προσκύνηση τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ κατά τήν μεταμόρφωσή του, νά κλείσει γιά πάντα τά βδελυρά χείλη τῶν γραμματέων καί τῶν φαρισαίων, οἱ ὁποῖοι μισοῦσαν τόν Κύριο Ἰησοῦ καί τόν θεωροῦσαν παραβάτη τοῦ νόμου τοῦ Μωυσῆ. Ἀλλά καί μέχρι σήμερα δέν πιστεύουν οἱ Ἑβραῖοι ὅτι Αὐτός εἶναι ὁ Μεσσίας.
Ὄχι μόνο οἱ Ἑβραῖοι δέν τόν πιστεύουν, ἀλλά καί γιά πολλούς χριστιανούς ὅλο καί περισσότερο θαμπώνει τό θεῖο φῶς τοῦ Κυρίου μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀκόμα μικρότερο γίνεται τό μικρό ποίμνιο τοῦ Χριστοῦ γιά τό ὁποῖο τό θεῖο φῶς τοῦ Χριστοῦ λάμπει μέ τήν ἴδια δύναμη μέ τήν ὁποίαν ἔλαμψε στούς ἀποστόλους Πέτρο, Ἰάκωβο καί Ἰωάννη τότε στό ὅρος Θαβώρ.
Ὅμως νά μήν ἀπελπιζόμαστε, ἐπειδή ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός εἶπε:
«Μή φοβοῦ τό μικρόν ποίμνιον. ὅτι εὐδόκησεν ὁ πατήρ ὑμῶν δοῦναι ὑμίν τήν βασιλείαν» (Λκ. 12, 32).
Ἡ ἀπιστία μεταξύ τῶν λαῶν ἔλαβε ἀνησυχητικές διαστάσεις καί τό φῶς τοῦ Χριστοῦ ἐπισκιάστηκε ἀπό τό σκοτεινό νέφος τῆς ἀθεΐας. Σήμερα πιό συχνά ἀπό ποτέ ἐνθυμούμαστε τό φοβερό λόγο τοῦ Χριστοῦ:
«Πλήν ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἐλθῶν ἄρα εὐρήσει τήν πίστιν ἐπί τῆς γής;» (Λκ. 18, 8).
Νά μήν ἀπελπιζόμαστε ὅμως, ἐπειδή Ἐκεῖνος, λέγοντας γιά τά σημεῖα τῆς δευτέρας παρουσίας του, εἶπε:
«Ἀρχομένων δέ τούτων γίνεσθαι ἀνακύψατε καί ἐπάρατε τάς κεφάλας ὑμῶν, διότι ἐγγίζει ἡ ἀπολύτρωσις ὑμῶν» (Λκ. 21, 28).
Νά εἶναι, λοιπόν, ἡ ζωή σᾶς τέτοια ὥστε τήν φοβερή ἡμέρα τῆς Κρίσεως νά μπορέσουμε νά σηκώσουμε τό κεφάλι μας καί ὄχι νά τό σκύψουμε βαθειά ἀπελπισμένοι. Ἀμήν.
· Διδάγματα ἀπὸ τὸ Γεροντικὸ
Ἡ πίστη ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπο στό φόβο. Ποιό φόβο; Νά φοβᾶται τήν ἁμαρτία. Νά φοβᾶται νά μή λυπήσει τόν Θεό. Ὁ φοβούμενος ταπεινώνεται. Καί ἐκεῖνος πού εἶναι ταπεινός ἔχει μέσα τοῦ τό Ἅγιο Πνεῦμα.
Γέροντας Φιλόθεος
· Ἀπὸ τὴν ὑμνολογία τῆς περιόδου
Χαῖρε Καρπέ Πρώιμε τῆς δικῆς μας Ἀναγέννησης
Ἁγίου Ἀνδρέα Κρήτης
Χαῖρε, καρπέ πρώιμέ της δικῆς μας ἀναγέννησης καί κατάληξη τῶν ὑποσχέσεων καί τῶν προρρήσεων τοῦ Θεοῦ γιά μας.
Εὐλογημένη σύ μεταξύ τῶν γυναικών, ὤ γῆ ἀληθινά ἀξιεπιθύμητη ἀπ' τήν ὁποία ὁ κεραμοποιός, παίρνοντας τή λάσπη ἀπ' τό δικό μας ἀγρό, ξανάκανε τό βάζο ἄρρηκτο.
Εὐλογημένη σύ μεταξύ τῶν γυναικών, ὤ Βηθλεέμ πνευματική πού γιά τή θέλησή σου καί μαζί γιά τή φύση σου ἔχεις γίνει κι ἔχεις κληθεῖ οἶκος τῆς ὅλης πνευματικότητας. Μέσα σου, πράγματι, κατοικώντας ὅπως μόνο ἐκεῖνος θέλησε, καί ἀναμειγνυόμενος χωρίς σύγχυση στή δική μας μάζα ζύμωσε μέσα τοῦ ὅλο τόν Ἀδάμ, γιά νά γίνει ἄρτος ζωντανός καί οὐράνιος.
Ἐρευνοῦσε ὁ Θεός τή σκόνη τοῦ Ἀδάμ. Ἐπιτέλους ἐκείνη ἡ σκόνη στήν ὁποία βρῆκε ἐκεῖνο πού ἔψαχνε, ἦταν μία γῆ ὅμοια μέ τό σῶμα μας καί κείτονταν σ' ἕνα στῆθος πανάγιο καί παρθενικό. Τό δικό μας ζωοποιό Στάχυ (ὁ Χριστός) βρῆκε αὐτό τόν ἀγρό στόν ὅποιο χωρίς σπόρο, χωρίς καλλιέργεια, μέ τρόπο θαυμαστό ἐκεῖνος ξεφύτρωσε. Αὐτή, ἡ σκόνη• αὐτό τό στάχυ• αὐτός ὁ χῶρος ἐκείνης τῆς γής, στήν ὁποία μέ τρόπο νέο καί σύμφορο ξαναπλασθήκαμε καί λόγω τῆς ὁποίας ἡ ξαναπλασμένη μᾶς σκόνη ἔλαβε ὡς δῶρο τήν ἀρχαία ἀξία!
Ὤ ταπείνωση ἀνείπωτη! Ὤ καλοσύνη! Ὅταν ὁ Θεός πάνω ἀπό κάθε φύση καί χάρη, μᾶς παραχώρησε τέτοια πράγματα μέσω μίας γυναίκας τῆς ἴδιας φυλῆς καί τῆς ἴδιας της δικῆς μας γενιᾶς, μέσω μίας γυναίκας -λέω- τῆς ὁποίας τό ψυχικό μεγαλεῖο αὐξήθηκε τόσο δυσανάλογα πού ὁ Χριστός ὁ ἴδιος, τό Ἀτέλειωτο Μεγαλεῖο, ἐπιθύμησε τό μεγαλεῖο της καί θέλησε νά ἔχει ἀπό Ἐκείνη χωρίς πατέρα γήινο μία δεύτερη γέννηση.
· Ἕνας ἄγνωστος Ἅγιος
Ὁ Ἅγιος Ἀντίοχος ἀδελφός του Ἁγίου Πλάτωνα
Ὁ Ἅγιος Ἀντίοχος καταγόταν ἀπὸ τὴν Σεβάστεια τῆς Καππαδοκίας καὶ ἦταν γιατρός. Πήγαινε ἀπὸ πόλη σὲ πόλη καὶ ἀπὸ χωριὸ σὲ χωριὸ καὶ γιάτρευε τοὺς ἀσθενεῖς ὄχι μόνο κατὰ τὸ σῶμα ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴν ψυχή.
Τὸν συνέλαβε ὁ ἡγεμόνας Ἀδριανὸς καὶ τὸν ὑπέβαλε σὲ μία σειρὰ φρικτῶν βασανιστηρίων. Τὸν κρέμασε ἐπάνω σ' ἕνα ξύλο καὶ τοῦ ξέσχισε τὰ πλευρά, κατόπιν τὸν ἄφησε μέσα στὴ φωτιά, ἔπειτα τὸν ἔριξε μέσα σ' ἕνα καζάνι μὲ βραστὸ λάδι καὶ στὴ συνέχεια τὸν ἄφησε τροφὴ στ' ἄγρια θηρία. Ἀπ' ὅλα αὐτὰ ὅμως, ὁ Ἀντίοχος, μὲ τὴ θεία χάρη βγῆκε ἀβλαβὴς καὶ ὄχι μόνο.
Ἄλλα μὲ τὴν προσευχή του συνέτριψε τὰ εἴδωλα καὶ ἔλαβε τὸ στεφάνι τοῦ μαρτυρίου διὰ ἀποκεφαλισμοῦ.
Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου τιμᾶται στίς 16 Ἰουλίου.