Ἡ εὐθύνη τῶν γονέων γιά τήν ἀνατροφή τῶν παιδιῶν (Τοῦ ὁσίου Γέροντος Φιλοθέου Ζερβάκου)
Τοῦ ὁσίου Γέροντος Φιλοθέου Ζερβάκου
Ἀκούω πολλές φορές νά λένε "Τά παιδιάμας εἶναι κακά, δέν μᾶς ἀκοῦν, εἶναι ἄτακτα, βρίζουν" κλπ. Πῶς θέλετε, ἀγαπητοί μου, νά γίνουν τά παιδιά σᾶς καλά, ὅταν ἐσεῖς τίς Κυριακές καί τιςγιορτές δέν πηγαίνετε στήν Ἐκκλησία, ἀλλά πηγαίνετε στά καφενεῖα, σταοινοπωλεία, στούς κινηματογράφους, στά θέατρα καί στά γήπεδα, καί συζητάτεακαιρες συζητήσεις καί κατηγορεῖτε καί κατακρίνετε τόν ἕναν καί τόν ἄλλον, και παίζετε χαρτιά καί μεθᾶτε;
Πῶς εἶναι δυνατόν τά παιδιά σας νά γίνουν καλοί ἄνθρωποι, ὅταν ἐσεῖς οἱ ἴδιοι, πολλές φορές μπροστά στά παιδιά σᾶς θυμώνετε καί βρίζετε τά θεία; Ὅταν ἁρπάζετε τά ξένα καί ἀδικεῖτε τούς ἄλλους; Ὅταν κλέβετε καί λέτε ψέματα ὅταν συκοφαντεῖτε καί ἐπιορκεῖτε; Ὅταν ἔχετε ὅλο σας τό νοῦ καί τήν προσπάθεια στά ὑλικά πράγματα, ἐνῶ γιά τήν ψυχή σᾶς καθόλου δέν φροντίζετε οὔτε νά ἐξομολογεῖστε, οὔτε νά μεταλαμβάνετε, οὔτε νά προσεύχεστε, οὔτε νά μελετᾶτε βιβλία ἠθικά καί θρησκευτικά;
Βγάλτε τό ἀπό τό νοῦ σας. Εἶναι ἀδύνατο νά γίνουν τά παιδιά σᾶς καλοί ἄνθρωποι, ἄν ἐσεῖς οἱ γονεῖς δέν τούς δώσετε τό καλό παράδειγμα. Καί ἄν ποτέ ἔτυχε ἀπό κακούς γονεῖς νά γίνουν καλά παιδιά αὐτό εἶναι σπάνιο. Τό καλό δέντρο παράγει καλούς καρπούς, καί οἱ καλοί γονεῖς κάνουν καλά παιδιά.
Ἐκτός ἀπό τό καλό παράδειγμα, ἔχουν καθῆκον οἱ γονεῖς νά ἐκπαιδεύουν τά παιδιά τους ἀπό τήν βρεφική τους ἀκόμη ἡλικία. Νά τά διδάσκουν τόν φόβο τοῦ Θεοῦ, νά κόβουν τίς κακές ὁρμές τους καί τά ἐλαττώματα, ὅπου παρουσιάζονται νά μήν τά κολακεύουν καί νά μήν τά κάνουν τά κακά θελήματα καί τίς ὀρέξεις τους. Ὅπως εἶναι τό ἁπαλό κερί πού τό πλάθεις ὅπως θέλεις καί δέχεται ὅτι σφραγίδα τοῦ βάλεις, ἔτσι εἶναι καί τό μικρό παιδί- τό διαπλάθεις ὅπως θέλεις. Στό ἄγραπτο χαρτί ὅτι γράψεις θά μείνει ἀνεξάλειπτο. Καί τό μικρό παιδί ὅτι μάθει καί διδαχτεῖ ἀπό μικρό, αὐτό θά ἔχει ἀνεξάλειπτο καί ὅταν γεράσει. Στήν μικρή καί τρυφερή ἡλικία δίδαξε, νουθέτησε τό παιδί σου νά θυμᾶται τήν διδασκαλία σου ὅταν γεράσει.
Σέ ὅποιες πράξεις συνηθίζει κανείς ἀπό τήν παιδική του ἡλικία, σέ αὐτές εὐχαριστεῖτε καί ὅταν γεράσει, εἴτε καλές εἶναι εἴτε κακές. Ἔτσι λέει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος. Συνήθισε κάποιος ἀπό μικρός στήν κλοπή; καί ὅταν μεγαλώσει καί γεράσει θά εἶναι εὐχαρίστησή του νά κλέβει. Ἔστω καί ἄν ἀτιμάζεται καί τιμωρεῖται καί ἐξευτελίζεται, αὐτός εὐχαριστεῖται στό κακό. Συνήθισε κάποιος νά πίνει ἀπό μικρός; καί ὅταν μεγαλώσει καί γεράσει θά εὐχαριστεῖται νά πίνει καί νά μεθάει, μολονότι βλέπει ὅτι ἡ μέθη τόν βλάπτει. Τό ἴδιο καί μέ τό κάπνισμα, προτιμάει ὁ καπνιστῆς νά μήν φάει, μόνο νά μή στερηθεῖ τό τσιγάρο.
Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τίς ἀρετές. Συνήθισε κανείς ἀπό μικρός στήν Ἐκκλησία; καί ὅταν γεράσει θά πηγαίνει μέ εὐχαρίστηση. Συνήθισε νά προσεύχεται ἀπό μικρός, νά ἐξομολογεῖται, νά κοινωνεῖ, νά εἶναι ἐλεήμων; στά ἴδια αὐτά θά εὐχαριστεῖται καί ὅταν ἐνηλικιωθεῖ καί γεράσει. Μάλιστα ἡ κακία, ὅταν ἀπό μικρός τήν συνηθίσει κανείς, διπλασιάζεται.
Ὅταν λοιπόν θέλετε τά παιδιά σας νά γίνουν καλοί ἄνθρωποι, καί νά εὐφρανθεῖτε μέ τήν πρόοδό τους, νά τά συνηθίζετε ἀπό μικρά στήν εὐσέβεια. Ἐάν ὅμως φροντίζετε μόνο πῶς νά ἀφήσετε πλούτη καί κληρονομιά στά παιδιά σας, καί δέν φροντίζετε γιά τήν ἀνατροφή τους, τότε καί σεῖς εἶστε δυστυχισμένοι καί τά παιδιά σᾶς μία μέρα θά γίνουν δυστυχισμένα καί ἐπιβλαβῆ καί στόν ἑαυτό τους καί στήν κοινωνία.
Ὁ Λυκοῦργος, βασιλιάς τῆς Σπάρτης, θέλησε νά παρουσιάσει στούς συμπολίτες τοῦ πρακτικά ὅτι οἱ καλοί ἀνατροφή μπορεῖ νά κάνει τούς ἀνθρώπους ἐνάρετους. Γιά αὐτό περίμενε πότε θά γεννήσει μία σκύλα, ὅποτε πῆρε δύο ἀπό τά σκυλάκια της, τό ἕνα τό συνήθισε νά κυνηγᾶ ἐνῶ τό ἄλλο τό ἄφησε νά γίνει λαίμαργο καί τεμπέλικο. Μία μέρα λοιπόν, ἐκεῖ πού ἦταν συγκεντρωμένοι οἱ Λακεδαιμόνιοι, πρόσταξε καί τοῦ ἔφεραν ἕνα λαγό ζωντανό, ἕνα ἀγγεῖο μέ φαγητό καί τούς δύο σκύλους. Ὁ σκύλος πού εἶχε μάθει νά κυνηγᾶ ὅρμησε ἀμέσως στόν λαγό, ἐνῶ τό τεμπελόσκυλο ὅρμησε στό ἀγγεῖο μέ τό φαγητό. Καί ἐνῶ οἱ Λακεδαιμόνιοι θαύμαζαν "Τί θαυμάζετε;" τούς λέει- "Οἱ καλές συνήθειες καί ἀνατροφές, ἡ ἐκπαίδευση καί οἱ διδασκαλίες μποροῦν νά πλουτίσουν τούς νέους μέ πολλούς καρπούς ἀρετῆς. Βλέπετε τούς δύο σκύλους; γεννήθηκαν ἀπό μία μητέρα, ὅμως ἐπειδή ἐκπαιδεύτηκαν διαφορετικά ὁ καθένας τούς ἔμαθε νά κάνει ἐκεῖνο πού τόν ἐκπαίδευσαν".
Οἱ παλιοί Σπαρτιάτες εἶχαν τόν παρακάτω νόμο ἀπό τόν βασιλιά τούς Λυκοῦργο, ὅταν τά παιδιά, οἱ νέοι διέπρατταν κάποιο ἔγκλημα, νά τιμωροῦνται οἱ γονεῖς τους, καί κάποτε, ἐπειδή δύο νέοι μάλωσαν μέσα στήν ἀγορά καί πιάστηκαν στά χέρια, ἡ ἐξουσία δέν τιμώρησε τούς νέους ἀλλά τούς γονεῖς τους, πού δέν τούς ἔδωσαν καλή ἀνατροφή. Καί αὐτό εἶναι τό σωστό. Γιά νά βεβαιωθεῖτε καλύτερα, ἀκοῦστε ἕνα σχετικό παράδειγμα, διαδίδεται ὅτι μία κοπέλα παρθένος ἔπεσε στήν πορνεία. Ποιός φταίει, ἡ κοπέλα; Ὄχι. Περισσότερο φταίει ἡ μητέρα της. Διότι, ἄν ἡ μητέρα τῆς παρεῖχε αὐστηρή παιδεία ἀπό τήν μικρή της ἡλικία, δέν θά γινόταν πόρνη ἡ κόρη. Ὅταν ἡ κόρη, ἀπό μικρή ἀκόμη, ἔσκυβε ἀπό τά παράθυρα καί περιεργαζόταν τούς νέους, ὅταν χωρίς δισταγμό πήγαινε ὅπου ἤθελε καί μέ ὅποιον ἤθελε, ὅταν ἔτρεχε στούς χορούς κά στίς διασκεδάσεις, ὅταν περπατοῦσε γυμνόστηθη καί μέ γυμνούς βραχίονες, ὅταν γιά ὅλα αὐτά ἡ μητέρα τῆς ἔδινε τήν ἄδειά της καί ἀδιαφοροῦσε ἐντελῶς, ἡ μητέρα εἶναι ἡ αἰτία πού ἡ κόρη τῆς ἔπεσε στήν πορνεία. Ὅμως ἐσύ, ἡ μητέρα, ἴσως μου πεῖς «ἐγώ πολλές φορές συμβούλεψα τήν κόρη μου, ἀλλά δέν μέ ἄκουσε». Ὁ Θεῖος Χρυσόστομος λέει πάνω σέ αὐτό: «ὅποιος λυπᾶται τό ραβδί τοῦ μισεῖ τόν γιό του, ἐνῶ αὐτός πού ἀγαπᾶ, τόν ἐκπαιδεύει μέ ἰδιαίτερη φροντίδα». Δέν σέ ἀκούει ἡ κόρη σου ἤ ὁ γιός σου; Ἔλεγξε, ἐπιτίμησε, παρακάλεσε κᾶνε αὐτό πού κάθε φορᾶ χρειάζεται, λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος.
ΠΑΤΡΙΚΕΣ ΔΙΔΑΧΕΣ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΣΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ, ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΦΙΛΟΘΕΟΥ ΖΕΡΒΑΚΟΥ, Ἐκδόσεις "Ὀρθόδοξος Κυψέλη" Θεσσαλονίκη
Ἀπό το https://www.impantokratoros.gr/39EF21F1.el.aspx